Η τρέχουσα στιγμή είναι ιδιαίτερα επικίνδυνη για το Πακιστάν, καθώς προσπαθεί να επιδείξει αλληλεγγύη προς το Ιράν, ενώ ταυτόχρονα καλλιεργεί δεσμούς με την Ουάσινγκτον.
Η τρέχουσα προσέγγιση του Πακιστάν στη σύγκρουση Ιράν-Ισραήλ αποτελεί παράδειγμα του «διπλού παιχνιδιού» του, όπου η πολιτική ηγεσία υποχρεούται να ευθυγραμμίζεται δημοσίως με το Ιράν, ενώ ο στρατός ενισχύει ήσυχα τις σχέσεις με τις ΗΠΑ.
Καθώς το Πακιστάν αντιμετωπίζει τη συνεχιζόμενη στρατιωτική σύγκρουση μεταξύ Ιράν και Ισραήλ, οι εσωτερικές του αντιφάσεις γίνονται ολοένα και πιο εμφανείς. Από τη μία πλευρά, η Ισλαμαμπάντ ευθυγραμμίζεται δημοσίως με το Ιράν, καταδικάζοντας την ισραηλινή επιθετικότητα και καλώντας για μουσουλμανική ενότητα. Από την άλλη, ο ισχυρός Αρχηγός του Στρατού του Πακιστάν, Στρατάρχης Σιέντ Ασίμ Μουνίρ, έχει εμπλακεί σε ήσυχες συνομιλίες με ηγέτες των ΗΠΑ στην Ουάσινγκτον, συζητώντας, σύμφωνα με πληροφορίες, για περιφερειακή ασφάλεια, οικονομική συνεργασία και στρατηγικό διάλογο. Αυτή η έντονη ασυνέπεια τροφοδοτεί αυξανόμενες πολιτικές εντάσεις στο εσωτερικό και προκαλεί κρίση αξιοπιστίας στον τρόπο με τον οποίο η χώρα διεξάγει την εξωτερική της πολιτική, συνεχίζοντας να παίζει το «βρώμικο διπλό παιχνίδι» εξαπατώντας το Ιράν και τη δυτική συμμαχία υπό την ηγεσία των ΗΠΑ. Ακόμα πιο ανησυχητικό, το Πακιστάν φέρεται να διαβεβαίωσε το Ιράν ότι θα χρησιμοποιούσε πυρηνικά όπλα κατά του Ισραήλ, εάν η σύγκρουση κλιμακωθεί σε πυρηνικό επίπεδο. Αυτή η εξαιρετικά επικίνδυνη δήλωση θα μπορούσε να θέσει σε κίνδυνο τις ζωές εκατομμυρίων τόσο στο Ισραήλ όσο και στο Ιράν, υπογραμμίζοντας τη θέση του Πακιστάν ως ανεύθυνης πυρηνικής δύναμης.
Στο Πακιστάν, ο Υπουργός Άμυνας Χαουάτζα Μουχάμαντ Ασίφ έχει υπάρξει ιδιαίτερα ενθουσιώδης στην υποστήριξή του προς το Ιράν. Καταδίκασε τις ισραηλινές αεροπορικές επιδρομές ως παραβίαση του διεθνούς δικαίου και ζήτησε έκτακτη συνεδρίαση του Οργανισμού Ισλαμικής Συνεργασίας (OIC) για να συζητηθούν συλλογικές μουσουλμανικές αντιδράσεις. Ο Ασίφ επιβεβαίωσε επίσης δημόσια την αλληλεγγύη του Πακιστάν προς το Ιράν, τονίζοντας την ανάγκη για μουσουλμανική ενότητα απέναντι σε αυτό που περιέγραψε ως «ισραηλινή επιθετικότητα». Ωστόσο, η επίσκεψη του Μουνίρ στην Ουάσινγκτον φαίνεται να υπονομεύει αυτό το μήνυμα. Η ατζέντα του αρχηγού του στρατού, που περιλαμβάνει συναντήσεις για συνεργασία στην καταπολέμηση της τρομοκρατίας και οικονομική βοήθεια, υποδηλώνει σαφές ενδιαφέρον για την αναβίωση των σχέσεων με τις ΗΠΑ, έναν παραδοσιακό σύμμαχο και στενό εταίρο του Ισραήλ. Αυτή η διπλωματική ισορροπία έχει βαθύνει τη σύγχυση τόσο στο εσωτερικό όσο και διεθνώς σχετικά με τη στάση του Πακιστάν και έχει προκαλέσει αμφιβολίες για τις επείγουσες προσπάθειες του Πακιστάν και της Τουρκίας να ενώσουν την μουσουλμανική «Ούμμα» και να δημιουργήσουν μια ισλαμική στρατιωτική συμμαχία. Μέσα από τη σύγκρουση Ισραήλ-Ιράν, το Πακιστάν προσπαθεί απλώς να προσελκύσει τη διεθνή προσοχή και να επιδείξει τη σημασία του μεταξύ των ισλαμικών εθνών. Εν τω μεταξύ, η στρατιωτική του ηγεσία αναζητά απεγνωσμένα τρόπους να εντυπωσιάσει την κυβέρνηση Τραμπ μέσω υπερβολικών υποσχέσεων για την καταπολέμηση της τρομοκρατίας και επενδύσεων σε υποτιθέμενα κρίσιμα ορυκτά.
Διαδηλώσεις ξέσπασαν στην Ουάσινγκτον, όπου μέλη της πακιστανικής διασποράς, ιδιαίτερα υποστηρικτές του πρώην πρωθυπουργού Ιμράν Χαν, συγκεντρώθηκαν έξω από την πρεσβεία του Πακιστάν και το ξενοδοχείο όπου διαμένει ο Μουνίρ. Το κύριο αίτημά τους ήταν η διαφάνεια σχετικά με την επίσκεψη του Μουνίρ στις ΗΠΑ εν μέσω της συνεχιζόμενης περιφερειακής αναταραχής, ειδικά καθώς η πακιστανική κυβέρνηση είχε υιοθετήσει μια υποτιθέμενη «σταθερή» ρητορική υπέρ του Ιράν. Οι διαδηλωτές εξέφρασαν ανησυχία ότι σημαντικές αποφάσεις που επηρεάζουν το εθνικό συμφέρον του Πακιστάν λαμβάνονται χωρίς δημόσια ενημέρωση ή κοινοβουλευτική εποπτεία. Η απόσταση μεταξύ των διεθνών επαφών της στρατιωτικής ηγεσίας και των δημοσίων δηλώσεων της πολιτικής κυβέρνησης τροφοδοτεί ευρεία καχυποψία για μια διπλή εξωτερική πολιτική που στερείται λογοδοσίας και συμβάλλει στην αστάθεια στη χώρα. Από την προαγωγή του σε Στρατάρχη, ο Μουνίρ έχει κατευθύνει την εξωτερική πολιτική του Πακιστάν και έχει συναντηθεί με ηγέτες διαφόρων χωρών.
Αυτή η στρατηγική κινδυνεύει να κατακερματίσει την εσωτερική συναίνεση, να αποσταθεροποιήσει τις δημοκρατικές νόρμες και να υπονομεύσει την εμπιστοσύνη τόσο με συμμάχους όσο και με αντιπάλους.
Εν τω μεταξύ, η ανίσχυρη πολιτική ηγεσία του Πακιστάν περνά αντιδυτικά ψηφίσματα στο κοινοβούλιο και εκδίδει υποτιμητικές δηλώσεις για τις ΗΠΑ, το Ισραήλ και τους ηγέτες της ιρανικής αντιπολίτευσης. Σε μια τέτοια περίπτωση, ο Υπουργός Άμυνας Ασίφ δημοσίευσε στο X/Twitter για τον ηγέτη της ιρανικής αντιπολίτευσης: «Αν οι Ιρανοί είναι γεμάτοι ενέργεια και κίνητρο, όπως λες, δείξε λίγο θάρρος, γύρνα πίσω, ηγήσου τους και ανέτρεψε το καθεστώς. Βάλε τα λεφτά σου εκεί που είναι ο κώλος σου, καταραμένη παράσιτη ιμπεριαλιστική πόρνη.» Τέτοιες δηλώσεις από κορυφαίους Πακιστανούς ηγέτες δείχνουν πλήρη έλλειψη σεβασμού προς τους Ιρανούς ηγέτες. Ειδικοί υποστηρίζουν ότι ο σκληροπυρηνικός σουνιτικός στρατός του Πακιστάν δεν εμπιστεύεται το σιιτικό Ιράν. Επιπλέον, οι δύο χώρες έχουν μικτές σχέσεις από την Ιρανική Επανάσταση του 1979, με τακτικές εντάσεις λόγω τρομοκρατικών ομάδων με έδρα το Πακιστάν που στοχεύουν τις ιρανικές δυνάμεις ασφαλείας. Σημειώνεται ότι τον Ιανουάριο του 2024, το Ιράν αναγκάστηκε να εξαπολύσει πυραυλικές επιθέσεις σε πακιστανικό έδαφος, στοχεύοντας κρησφύγετα τρομοκρατών. Το Πακιστάν απάντησε με αντίποινα, και ενώ και οι δύο χώρες συμφώνησαν να αποκλιμακώσουν, το επεισόδιο ανέδειξε την ευθραυστότητα των σχέσεών τους. Την κατάσταση περιπλέκει περαιτέρω η διαρκής δυσπιστία του Ιράν για το πυρηνικό πρόγραμμα του Πακιστάν, παρά τις διαβεβαιώσεις ότι το δόγμα του είναι καθαρά αμυντικό.
Η τρέχουσα στιγμή είναι ιδιαίτερα επικίνδυνη για το Πακιστάν, καθώς προσπαθεί να επιδείξει αλληλεγγύη προς το Ιράν, ενώ ταυτόχρονα καλλιεργεί δεσμούς με την Ουάσινγκτον. Αυτό το «επικίνδυνο διπλό παιχνίδι» ενέχει σημαντικούς κινδύνους. Το Πακιστάν κινδυνεύει να αποξενώσει την Τεχεράνη, της οποίας η στρατηγική υπομονή μπορεί να εξαντληθεί αν θεωρήσει την υποστήριξη της Ισλαμαμπάντ επιφανειακή. Ταυτόχρονα, οι Ηνωμένες Πολιτείες και οι σύμμαχοί τους πιθανότατα θα θεωρήσουν το Πακιστάν αναξιόπιστο ή οπορτουνιστικό, αμφισβητώντας τη δέσμευσή του σε οποιαδήποτε μακροπρόθεσμη στρατηγική επαναπροσαρμογή. Ενώ το Ισλαμαμπάντ υποστηρίζει ανοιχτά το Ιράν στη συνεχιζόμενη σύγκρουση, έχει κλείσει όλα τα συνοριακά περάσματα με το Ιράν και έχει σταματήσει τη μετακίνηση ανθρώπων. Αυτό έχει οδηγήσει σε μαζική ενεργειακή και διατροφική κρίση στις παραμεθόριες επαρχίες του Πακιστάν.
Ως αποτέλεσμα, η απογοήτευση του κοινού αυξάνεται. Αυτές οι εξελίξεις απειλούν να βαθύνουν την πολιτική πόλωση και θα μπορούσαν να πυροδοτήσουν ευρύτερα κινήματα που απαιτούν λογοδοσία του στρατού και υπεροχή της πολιτικής εξουσίας στα εξωτερικά ζητήματα. Από οικονομικής πλευράς, τα αντικρουόμενα σήματα του Πακιστάν είναι επίσης επιζήμια. Οι επενδυτές και οι διεθνείς εταίροι είναι επιφυλακτικοί να συνεργαστούν με μια χώρα της οποίας η εξωτερική πολιτική φαίνεται χωρίς κατεύθυνση και διχασμένη. Ενώ οι πολιτικοί ηγέτες καλούν σε αλληλεγγύη με το Ιράν και επικρίνουν τις ισραηλινές ενέργειες, ο στρατός εμπλέκεται ταυτόχρονα με την Ουάσινγκτον, προωθώντας μια εντελώς διαφορετική ατζέντα. Χωρίς κοινοβουλευτική συζήτηση, διαφανή επικοινωνία ή ενιαίο όραμα πολιτικής, η εξωτερική πολιτική του Πακιστάν διαμορφώνεται όλο και περισσότερο από αντικρουόμενες παρορμήσεις.
Η τρέχουσα προσέγγιση του Πακιστάν στη σύγκρουση Ιράν-Ισραήλ αποτελεί παράδειγμα του «διπλού παιχνιδιού» του, όπου η πολιτική ηγεσία υποχρεούται να ευθυγραμμίζεται δημοσίως με το Ιράν, ενώ ο στρατός ενισχύει ήσυχα τις σχέσεις με τις ΗΠΑ. Αυτή η στρατηγική κινδυνεύει να κατακερματίσει την εσωτερική συναίνεση, να αποσταθεροποιήσει τις δημοκρατικές νόρμες και να υπονομεύσει την εμπιστοσύνη τόσο με συμμάχους όσο και με αντιπάλους. Οι εσωτερικές αντιφάσεις του Πακιστάν, μαζί με τον υπερβολικό ρόλο του Μουνίρ στη διακυβέρνηση και την εξωτερική πολιτική, έχουν διαμορφώσει τη διεθνή του στάση, η οποία είναι εξαιρετικά επικίνδυνη και μη βιώσιμη. Η ανεύθυνη στάση του Πακιστάν σχετικά με τη σύγκρουση Ιράν-Ισραήλ έχει αυξήσει εκ νέου την πυρηνική απειλή στην περιοχή. Η διεθνής κοινότητα, ιδιαίτερα οι ΗΠΑ, θα πρέπει να αναγνωρίσει το επικίνδυνο παιχνίδι του Πακιστάν, που περιλαμβάνει πυρηνική ρητορική και την πρόθεσή του να εμπλακεί στη σύγκρουση.
