Η έκδοση του 20χρονου Μουχάμαντ Σαχζέμπ Χαν από τον Καναδά στις Ηνωμένες Πολιτείες με κατηγορίες για απόπειρα υποστήριξης της τρομοκρατικής οργάνωσης Ισλαμικό Κράτος (ISIS) και σχεδιασμό μαζικής ένοπλης επίθεσης σε εβραϊκό κέντρο στο Μπρούκλιν αναζωπύρωσε μακροχρόνιες ανησυχίες για βίαια δίκτυα που συνδέονται με το Πακιστάν. Σε πρόσφατη ανακοίνωση, το Υπουργείο Δικαιοσύνης των ΗΠΑ ανέφερε ότι ο Χαν σχεδίαζε να «χρησιμοποιήσει αυτόματα όπλα για να σκοτώσει όσο το δυνατόν περισσότερα μέλη της εβραϊκής μας κοινότητας», χαρακτηρίζοντας τη φιλοδοξία του ως «τη μεγαλύτερη επίθεση σε αμερικανικό έδαφος από την 11η Σεπτεμβρίου». Σύμφωνα με τους εισαγγελείς, πράκτορες που παρίσταναν τους συνεργούς υπέκλεψαν τα μηνύματα του Χαν και τον συνέλαβαν κοντά στα σύνορα Κεμπέκ-Νέας Υόρκης στις 4 Σεπτεμβρίου 2024, μετά από παράνομη προσπάθεια εισόδου στις ΗΠΑ για την εκτέλεση του σχεδίου.
Οι καναδικές αρχές περιγράφουν τον Χαν ως κάτοχο φοιτητικής βίζας που βρισκόταν υπό κοινή παρακολούθηση FBI-RCMP για μήνες. Δήλωση της RCMP αναφέρει ότι έφτασε στο Όρμσταουν του Κεμπέκ με μετρητά για να πληρώσει διακινητή και εξέφρασε αντισημιτικά κίνητρα σε κρυπτογραφημένες συνομιλίες.
Αναλυτές υποστηρίζουν ότι η υπόθεση του Χαν είναι ενδεικτική ενός μαχητικού οικοσυστήματος που διαμορφώθηκε κατά τον Σοβιετο-αφγανικό πόλεμο της δεκαετίας του 1980, όταν η Υπηρεσία Πληροφοριών του Πακιστάν (ISI) διοχέτευσε όπλα και χρήματα σε αντάρτες κατά των Σοβιετικών. Μελέτη του 2023 από το Ευρωπαϊκό Ίδρυμα για τις Μελέτες της Νότιας Ασίας περιγράφει μια «διαρκή συμμαχία» μεταξύ τμημάτων του πακιστανικού κατεστημένου ασφαλείας και τζιχαντιστικών ομάδων, σημειώνοντας ότι εξειδικευμένα στρατόπεδα εκπαίδευσης, ιδεολογικές σχολές και διασυνοριακά χρηματοοικονομικά δίκτυα που δημιουργήθηκαν πριν από δεκαετίες εξακολουθούν να λειτουργούν σήμερα σε τροποποιημένη μορφή.
Η επιλεκτική επιβολή του νόμου επιδεινώνει το πρόβλημα. Οργανώσεις που θεωρούνται χρήσιμες για τη στρατηγική του Ισλαμαμπάντ, όπως η Λασκάρ-ε-Τάιμπα (LeT) και η Τζάις-ε-Μοχάμεντ, συχνά επανεμφανίζονται μετά από βραχύβιες καταστολές. Οι επιθέσεις της Βομβάης το 2008, που αποδόθηκαν σε μέλη της LeT, σκότωσαν 164 ανθρώπους, ωστόσο βασικοί σχεδιαστές που κατονομάστηκαν από τους ερευνητές παραμένουν ελεύθεροι. Το εκτεταμένο συγκρότημα Μαρκάζ-ε-Τάιμπα κοντά στη Λαχόρη συνεχίζει να λειτουργεί υπό νέα διοίκηση, αν και Ινδοί αξιωματούχοι το περιγράφουν ακόμη ως κέντρο μαχητών. Τον Μάιο του 2025, το Kyodo News ανέφερε ότι ο διαχειριστής του συγκροτήματος αρνήθηκε τις κατηγορίες, αλλά επιβεβαίωσε ότι το κέντρο είχε κάποτε διοικηθεί από τον ιδρυτή της LeT, Χαφίζ Σαΐντ.
Η φερόμενη συνωμοσία του Χαν, εμπνευσμένη από το ISIS, δείχνει πώς παλαιότερες δομές μπορούν να τροφοδοτήσουν νεότερες μορφές εξτρεμισμού. Η ψηφιακή προπαγάνδα και οι κρυπτογραφημένες εφαρμογές μειώνουν πλέον τους κύκλους στρατολόγησης, επιτρέποντας στους ριζοσπάστες να σχεδιάζουν επιθέσεις στο εξωτερικό με περιορισμένη φυσική εκπαίδευση. Ειδικοί προειδοποιούν ότι τα πακιστανικά δίκτυα μπορούν να παρέχουν τεχνογνωσία ή επαφές σε αναδυόμενες οργανώσεις όπως το ISIS-Χορασάν, διευρύνοντας την παγκόσμια απειλή.
Η πυρηνική ιστορία του Πακιστάν προσθέτει περαιτέρω διάσταση. Μελέτη περίπτωσης που δημοσιεύτηκε στο Journal of Strategic Security περιγράφει πώς το δίκτυο του A.Q. Χαν διακίνησε πυρηνική τεχνολογία στο Ιράν, τη Βόρεια Κορέα και τη Λιβύη τις δεκαετίες του 1980 και 1990, αποδεικνύοντας τους κινδύνους όταν ευαίσθητη τεχνογνωσία διασταυρώνεται με μυστικά κανάλια. Αν και το Ισλαμαμπάντ έχει ενισχύσει τις ασφαλιστικές δικλείδες, αναλυτές υποστηρίζουν ότι η διαρκής επιρροή εξτρεμιστών αυξάνει τον θεωρητικό κίνδυνο εσωτερικής συνεργασίας.
Η χρηματοδότηση παραμένει άλλο αδύναμο σημείο. Ανεπίσημα συστήματα hawala, φαινομενικά φιλανθρωπικά ιδρύματα και εταιρείες-βιτρίνες επιτρέπουν στους μαχητές να μετακινούν χρήματα πέρα από τα σύνορα με σχετική ευκολία, προκαλώντας επανειλημμένες προειδοποιήσεις από τη Financial Action Task Force και άλλους εποπτικούς φορείς.
Οι Πακιστανοί αξιωματούχοι αντιτείνουν ότι η χώρα έχει χάσει δεκάδες χιλιάδες ζωές από την τρομοκρατία και ότι πρόσφατα ενίσχυσε τις επιχειρήσεις κατά της Τεχρίκ-ε-Ταλιμπάν Πακιστάν και του ISIS-K. Τονίζουν ότι οι περισσότεροι πολίτες απορρίπτουν την εξτρεμιστική ιδεολογία. Οι επικριτές απαντούν ότι, όσο η επιβολή του νόμου διαχωρίζει μεταξύ «καλών» και «κακών» μαχητών, η υποδομή που επέτρεψε τη συνωμοσία του Χαν θα συνεχίσει να υφίσταται.
Οι διεθνείς εταίροι συνδέουν όλο και περισσότερο την οικονομική βοήθεια και τη στρατιωτική συνεργασία με επαληθεύσιμα μέτρα, όπως το κλείσιμο στρατοπέδων εκπαίδευσης, η δίωξη ηγετών και η διάλυση παράνομων χρηματοοικονομικών δικτύων. Χωρίς συνεχείς, διαφανείς ενέργειες, οι ειδικοί σε θέματα ασφάλειας προειδοποιούν ότι το μαχητικό οικοσύστημα του Πακιστάν—που πλέον συνδέεται με τις φιλοδοξίες του ISIS—θα συνεχίσει να απειλεί την περιφερειακή και παγκόσμια σταθερότητα.
ΠΗΓΗ: Khaama Press
