Η απελευθέρωση της [τουρκοκρατούμενης] Βόρειας Κύπρου δεν αποτελεί ρόλο ή επιθυμία του Ισραήλ. Ωστόσο, εάν η απειλή από την περιοχή φτάσει σε κρίσιμο επίπεδο, η στρατηγική στάση του Ισραήλ πρέπει να αλλάξει. Σε συνεργασία με την Ελλάδα και την Κύπρο, το Ισραήλ οφείλει να προετοιμάσει ένα σχέδιο έκτακτης ανάγκης για την απελευθέρωση του βόρειου τμήματος του νησιού.
Του Σάι Γκαλ* στην ισραηλινή εφημερίδα Israel Hayom
Πρόσφατα, η Κύπρος γιόρτασε την 51η επέτειο από την τουρκική εισβολή του 1974 – ένα διαρκές τραύμα για τους Ελληνοκύπριους.
Επί δεκαετίες, το Ισραήλ αντιμετώπιζε αυτή τη σύγκρουση ως ένα μακρινό ελληνοτουρκικό ζήτημα, αλλά πλέον πρέπει να αναγνωρίσει ξεκάθαρα: η Βόρεια Κύπρος δεν είναι μόνο πρόβλημα των Ελληνοκυπρίων· είναι και ισραηλινό.
Στην πράξη, η Βόρεια Κύπρος λειτουργεί ως διεθνής «ουδετερόπατη ζώνη», παρέχοντας στην Τουρκία και σε τρομοκρατικές οργανώσεις όπως η Χαμάς και η Δύναμη Κουντς του Ιράν απεριόριστη επιχειρησιακή ελευθερία.
Από την εισβολή, που στοίχισε τη ζωή σε χιλιάδες και εκτόπισε εκατοντάδες χιλιάδες, η παρουσία της Τουρκίας έχει σταδιακά μεταμορφωθεί.
Η περιοχή έχει πλέον εξελιχθεί σε προκεχωρημένη βάση του τουρκικού στρατού, φιλοξενώντας προηγμένα οπλικά συστήματα, υποδομές κυβερνοεπιτήρησης και συλλογής πληροφοριών σήματος (SIGINT) ικανές να υποκλέψουν τόσο στρατιωτικές όσο και πολιτικές ισραηλινές επικοινωνίες, μαζί με μυστικές τρομοκρατικές εγκαταστάσεις που υποστηρίζονται από την Άγκυρα.
Σύμφωνα με διαρροές εγγράφων των μυστικών υπηρεσιών, ανώτεροι Τούρκοι αξιωματούχοι χαρακτήρισαν τη Βόρεια Κύπρος ως ιδανική τοποθεσία «όπου οτιδήποτε μπορεί να γίνει χωρίς παρεμβάσεις από την Αστυνομία ή τη δικαστική εποπτεία».
Η Τουρκία μπορεί να αναπτύξει οπλισμένα μη επανδρωμένα αεροσκάφη (UAV) από το αεροδρόμιο Λευκόνικο -το οποίο μετατράπηκε από εγκαταλελειμμένο αεροδρόμιο σε βάση drones εν μέσω περιφερειακών διαφωνιών για το φυσικό αέριο- πολύ ταχύτερα από ό,τι από τις ηπειρωτικές της βάσεις.
Από τον Μάιο του 2021, η Τουρκία έχει επίσημα σταθμεύσει οπλισμένα drones Bayraktar TB2 εκεί, ενώ πιο προηγμένα UAV Akinci παρουσιάστηκαν δημοσίως σε στρατιωτική παρέλαση τον Ιούλιο του 2024.
Αυτά τα UAV μπορούν να στοχεύσουν γρήγορα ισραηλινές εξέδρες φυσικού αερίου, ναυτικά σκάφη και στρατηγικούς στόχους.
Επιπρόσθετα, οι προηγμένοι αντιαρματικοί πύραυλοι ATMACA της Τουρκίας, με εμβέλεια άνω των 200 χιλιομέτρων, θα μπορούσαν να απειλήσουν άμεσα τα ισραηλινά θαλάσσια περιουσιακά στοιχεία, συμπεριλαμβανομένων των κρίσιμων πλατφορμών φυσικού αερίου.
Επιπλέον, ο νέος βαλλιστικός πύραυλος Typhoon της Τουρκίας μπορεί να πλήξει στόχους με ακρίβεια σε απόσταση έως 560 χιλιομέτρων.
Σύμφωνα με δυτικές μυστικές υπηρεσίες, βάσεις πυραύλων στην Κερύνεια και την Αμμόχωστο είναι ήδη έτοιμες για την ανάπτυξή τους, αποτελώντας την πρώτη άμεση βαλλιστική απειλή της Τουρκίας κατά του Ισραήλ, με δυνατότητα να πλήξει την Ιερουσαλήμ, το Τελ Αβίβ και τον Κόλπο της Χάιφα.
Παράλληλα, η Ευρωπαϊκή Ένωση συνεχίζει τη συνεργασία σε θέματα ασφάλειας με την Άγκυρα, παρά την κατοχή από την Τουρκία εδάφους της ΕΕ· μια αντίφαση που υπονομεύει την αξιοπιστία της ΕΕ και θέτει σε κίνδυνο την Ελλάδα, την Κύπρο και το Ισραήλ.
Η επιθετική εξωτερική πολιτική της Άγκυρας, που χαρακτηρίζεται από παράνομες κατοχές, παραβιάσεις κυρώσεων και δεσμούς με εξτρεμιστικές ομάδες, την ευθυγραμμίζει περισσότερο με καθεστώτα παραβατών παρά με συμμάχους του ΝΑΤΟ.
Δεδομένης της απαίτησης του ΝΑΤΟ για ομόφωνη συναίνεση και των τεταμένων σχέσεων της Τουρκίας εντός της συμμαχίας, η προστασία του Άρθρου 5 είναι απίθανη ακόμα και σε άσχετες συγκρούσεις, και πρακτικά αδύνατη όσον αφορά τη Βόρεια Κύπρο, που διεθνώς αναγνωρίζεται ως κυπριακό έδαφος.
Ωστόσο, η απειλή δεν είναι μόνο στρατιωτική. Χωρίς αποτελεσματική διεθνή εποπτεία, η κατεχόμενη περιοχή έχει μετατραπεί σε κέντρο χρηματοδότησης της τρομοκρατίας και ξεπλύματος χρήματος, με ιρανικά και τουρκικά παράνομα κεφάλαια να ρέουν μέσω εικονικών εταιρειών για την υποστήριξη της Χαμάς και άλλων τρομοκρατικών ομάδων.
Έγγραφα που κατασχέθηκαν κατά τις επιχειρήσεις «Φύλακας των Τειχών» (2021) και «Σιδερένια Σπαθιά» (2023) στη Γάζα αποκάλυψαν σχέδια της Χαμάς να δημιουργήσει επιχειρησιακό κλάδο στην Τουρκία και τη Βόρεια Κύπρο, με σκοπό τη διεξαγωγή επιθέσεων κατά Ισραηλινών στην Ευρώπη.
Επιπλέον, το 2023, αποκαλύφθηκε στη περιοχή πυρήνας της Δύναμης Κουντς που σχεδίαζε επιθέσεις κατά ισραηλινών στόχων στην Ευρώπη.
Αυτός ο ιρανικός πυρήνας υπογραμμίζει τη θέση της Βόρειας Κύπρου ως ασφαλές καταφύγιο για επιχειρήσεις κατά του Ισραήλ.
Έτσι, ο τουρκικός έλεγχος στη Βόρεια Κύπρο επιτρέπει στην Τουρκία και το Ιράν να παρακάμπτουν κυρώσεις και να κλιμακώνουν τη στρατηγική τους απειλή κατά του Ισραήλ.
Επιπρόσθετα, ξενοδοχεία, καζίνο, πανεπιστήμια και λιμάνια στη Βόρεια Κύπρο έχουν, σύμφωνα με πληροφορίες, μετατραπεί σε μυστικά κέντρα κατασκοπείας, εκβιασμού και επιχειρήσεων πληροφοριών που συντονίζονται από τις τουρκικές δυνάμεις ασφαλείας και δίκτυα οργανωμένου εγκλήματος, συμπεριλαμβανομένων επιχειρήσεων «παγίδευσης με μέλι» που στοχεύουν διεθνείς αξιωματούχους.
Η απελευθέρωση της Βόρειας Κύπρου δεν αποτελεί ρόλο ή επιθυμία του Ισραήλ. Ωστόσο, εάν η απειλή από την περιοχή φτάσει σε κρίσιμο κατώφλι, η στρατηγική στάση του Ισραήλ πρέπει να αλλάξει. Σε συνεργασία με την Ελλάδα και την Κύπρο, το Ισραήλ οφείλει να προετοιμάσει ένα σχέδιο έκτακτης ανάγκης για την απελευθέρωση του βόρειου τμήματος του νησιού.
Μια τέτοια επιχείρηση θα εξουδετέρωνε τις δυνατότητες τουρκικής ενίσχυσης από την ηπειρωτική χώρα, θα κατέστρεφε τα συστήματα αντιαεροπορικής άμυνας στη Βόρεια Κύπρο, θα εξάλειφε τα κέντρα πληροφοριών και διοίκησης και, τέλος, θα απομάκρυνε τις τουρκικές δυνάμεις, αποκαθιστώντας την διεθνώς αναγνωρισμένη κυπριακή κυριαρχία.
Αυτό το σχέδιο έκτακτης ανάγκης θα μπορούσε να ονομαστεί «Η Οργή του Ποσειδώνα», από τον Έλληνα θεό της θάλασσας, υπογραμμίζοντας τη θαλάσσια κυριαρχία και τις καταστροφικές συνέπειες ενός χειρότερου σεναρίου.
Το όνομα τονίζει την εστίαση του Ισραήλ στην προστασία στρατηγικών θαλάσσιων περιουσιακών στοιχείων και στη διατήρηση ανοιχτών θαλάσσιων διαδρόμων κρίσιμων για την περιφερειακή ασφάλεια.
Αυτό θα παραμείνει ένα σχέδιο έκτακτης ανάγκης: το Ισραήλ δεν επιζητά τη σύγκρουση, αλλά πρέπει να παραμένει πλήρως προετοιμασμένο.
Η ισραηλινή επίθεση στις πυρηνικές υποδομές του Ιράν, που προηγουμένως θεωρούνταν εξαιρετικά απίθανο σενάριο, τελικά εκτελέστηκε.
Η Τουρκία, που σήμερα κατασκευάζει το προβληματικό πυρηνικό εργοστάσιο Ακκουγιού στη μεσογειακή της ακτή -ένα έργο που η Ρωσία εγκαταλείπει γρήγορα λόγω αναγνωρισμένων κινδύνων- θα πρέπει να εμπεδώσει αυτό το μάθημα.
Ο Σάι Γκαλ* είναι ειδικός σε θέματα διεθνούς πολιτικής, διαχείρισης κρίσεων και στρατηγικής επικοινωνίας. Εργάζεται διεθνώς, εστιάζοντας στη δυναμική της ισχύος, τη γεωπολιτική στρατηγική και τη δημόσια διπλωματία, καθώς και στην επιρροή τους στη χάραξη πολιτικής.
