Μπροστά σε νέες γεωπολιτικές ανατροπές βρίσκεται η Ελλάδα, καθώς η αιφνιδιαστική σύμπλευση Τουρκίας, Λιβύης και Ιταλίας δημιουργεί έναν ισχυρό άξονα που επανακαθορίζει τις ισορροπίες στη Μεσόγειο.
Η συμφωνία για κοινές έρευνες υδρογονανθράκων, σε συνδυασμό με την εκρηκτική αύξηση των μεταναστευτικών ροών, συνθέτει ένα εκρηκτικό μείγμα που απειλεί άμεσα τα ελληνικά συμφέροντα και εγείρει σοβαρά ερωτήματα για το μέλλον της ασφάλειας και της ενεργειακής σταθερότητας στην περιοχή.
Ειδικότερα, ο πρόεδρος Recep Tayyip Erdoğan υποδέχθηκε την Παρασκευή 1/8 στην Κωνσταντινούπολη την πρωθυπουργό της Ιταλίας Giorgia Meloni και τον πρωθυπουργό της Λιβύης Abdul Hamid Mohammed Dbeibah για μια σύνοδο συνεργασίας.
Σύμφωνα με την Daily Sabah, η αιφνιδιαστική συνάντηση στο Dolmabahçe, στις όχθες του Βοσπόρου, επικεντρώθηκε στους ενεργειακούς πόρους της Μεσογείου, στις μεταναστευτικές ροές, καθώς και στη διαδικασία πολιτικής σταθεροποίησης της Λιβύης.
Η σύνοδος αποτέλεσε «μέρος του συνεχιζόμενου συντονισμού μεταξύ Λιβύης, Τουρκίας και Ιταλίας, με στόχο την προώθηση κοινών προσεγγίσεων που εξυπηρετούν τα συμφέροντα των λαών της περιοχής και συμβάλλουν στη στήριξη της σταθερότητας και της διεθνούς συνεργασίας», σύμφωνα με ανακοίνωση της Κυβέρνησης Εθνικής Συμφωνίας (GNA) της Λιβύης.
Υπενθυμίζεται πως τον Ιούνιο του 2025, η Τουρκία και η Λιβύη υπέγραψαν συμφωνία για κοινές γεωλογικές και γεωφυσικές έρευνες σε τέσσερις υπεράκτιες μεσογειακές ζώνες.
Η συμφωνία περιλαμβάνει σεισμικές έρευνες σε έκταση 10.000 χιλιομέτρων (6.200 μιλίων) και επεξεργασία δεδομένων εντός εννέα μηνών, γεγονός που σηματοδοτεί τη στρατηγική εμβάθυνση των δεσμών Άγκυρας – Τρίπολης στους υδρογονάνθρακες.
Η τεχνογνωσία και οι σεισμικές δυνατότητες της Τουρκίας αναμένεται να διαδραματίσουν κομβικό ρόλο στην αξιοποίηση των ανεκμετάλλευτων αποθεμάτων της Λιβύης, που συγκαταλέγονται στα μεγαλύτερα της Αφρικής, ενώ η Ιταλία παραμένει βασικός εταίρος στη μεταφορά μέσω αγωγών, όπως ο Greenstream που συνδέει τη Λιβύη με τη Σικελία.
Μεταναστευτική πίεση
Οι συνομιλίες διεξήχθησαν επίσης υπό το βάρος της αυξανόμενης μεταναστευτικής πίεσης, καθώς και οι τρεις χώρες βρίσκονται κατά μήκος βασικών διαδρομών προς την Ευρωπαϊκή Ένωση για ανθρώπους που διαφεύγουν από πολέμους και φτώχεια.
Η Λιβύη παραμένει το κύριο σημείο αναχώρησης, με περίπου 21.000 μετανάστες να έχουν φτάσει στην Ιταλία φέτος – αύξηση 80% σε σύγκριση με το 2024, σύμφωνα με την ιταλική εφημερίδα Il Sole 24 Ore.
Ως δύο σύμμαχοι, η Τουρκία και η Ιταλία έχουν ενισχύσει τη συνεργασία τους τα τελευταία χρόνια, αναλαμβάνοντας συμπληρωματικούς ρόλους ως περιφερειακές δυνάμεις.
Η συνεργασία έχει επεκταθεί στο εμπόριο, την άμυνα και τη διπλωματία, με τις δύο χώρες να δίνουν προτεραιότητα στη σταθερότητα στη Μαύρη Θάλασσα, τη Μέση Ανατολή και τη Βόρεια Αφρική – ό,τι και αν σημαίνει αυτό για τα ελληνικά συμφέροντα.
Στις αρχές του έτους, ο ιταλικός αμυντικός κολοσσός Leonardo, μία από τις μεγαλύτερες εταιρείες της ευρωπαϊκής αμυντικής βιομηχανίας, και η τουρκική εταιρεία drones Baykar υπέγραψαν συμφωνία συνεργασίας, αναδεικνύοντας το ενδιαφέρον τους για την εντατικοποίηση της αμυντικής συνεργασίας.
Οι διπλωματικές επαφές έχουν αυξηθεί, με τον Erdoğan και τη Meloni να πραγματοποιούν συχνές τηλεφωνικές συνομιλίες.
Στη Μαύρη Θάλασσα και στη Μέση Ανατολή, οι μεσολαβητικές προσπάθειες της Τουρκίας για τους πολέμους στην Ουκρανία και στη Γάζα ευθυγραμμίζονται με τις ιταλικές προτεραιότητες για περιφερειακή σταθερότητα.
Ο Erdoğan επισκέφθηκε τελευταία φορά τη Ρώμη στα τέλη Απριλίου για την τέταρτη διακυβερνητική σύνοδο μεταξύ των δύο χωρών.
Εκείνος και η Meloni συζήτησαν τις γεωπολιτικές κρίσεις, καθώς και το παρόν και το μέλλον της Λιβύης.
Σε κοινή διακήρυξη, οι δύο πλευρές εξέφρασαν την υποστήριξή τους σε μια πολιτική διαδικασία υπό την αιγίδα του ΟΗΕ, που θα ελέγχεται από τη Λιβύη, με στόχο τη διατήρηση της ενότητας, της ασφάλειας και της κυριαρχίας της χώρας.
Οι ανακοινώσεις της ιταλικής πλευράς
Η ιταλική κυβέρνηση, σε ανακοίνωσή της, υπογραμμίζει ότι οι τρεις ηγέτες «συζήτησαν την ενίσχυση της συνεργασίας με στόχο να απαντήσουν στις κοινές προκλήσεις, αρχίζοντας από τη διαχείριση των μεταναστευτικών ροών».
Η Ιταλίδα πρωθυπουργός -όπως αναφέρεται- τόνισε ότι μπορεί να αξιοποιηθούν τα μέχρι τώρα αποτελέσματα της συνεργασίας της χώρας της με την Τουρκία «ώστε η εμπειρία αυτή να χρησιμεύσει στην στήριξη της Κυβέρνησης Εθνικής Ενότητας της Λιβύης σε σχέση με το μεταναστευτικό».
Η Georgia Meloni «επανέλαβε τη δέσμευση της Ιταλίας υπέρ της σταθερότητας, της ενότητας και της ανεξαρτησίας της Λιβύης» όπως και «για την παροχή στήριξης σε μια πολιτική διαδικασία -υπό την ηγεσία της Λιβύης και με την αρωγή του ΟΗΕ- η οποία να οδηγήσει στη διεξαγωγή εκλογών».
Στην ανακοίνωση, τέλος, αναφέρεται ότι «οι τρεις ηγέτες συμφώνησαν να προχωρήσει άμεσα η συνεργασία, σε τεχνικό επίπεδο, ώστε να επιλεγούν συγκεκριμένες δράσεις οι οποίες θα αναληφθούν από κοινού, με συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα».
Τι αναφέρει η Άγκυρα
Σύμφωνα με ανακοίνωση της Διεύθυνσης Επικοινωνίας της τουρκικής προεδρίας, η σύνοδος Τουρκίας, Ιταλίας και Λιβύης επικεντρώθηκε σε ζητήματα περιφερειακής συνεργασίας.
Ο πρόεδρος της Τουρκίας υπογράμμισε τη σημασία της τριμερούς συνεργασίας για την αντιμετώπιση των προκλήσεων που αντιμετωπίζει η περιοχή της Μεσογείου, με αιχμή τις μεταναστευτικές ροές. Οπως τόνισε, η παράτυπη μετανάστευση αποτελεί κοινή πρόκληση, η οποία απαιτεί συντονισμένες ενέργειες και μακροπρόθεσμες, βιώσιμες λύσεις. Επισήμανε ότι για την εξάλειψη των αιτίων της παράτυπης μετανάστευσης είναι απαραίτητος ο πολυμερής συντονισμός, προκειμένου να επιτευχθούν σταθερές και μακροπρόθεσμες λύσεις.
Ο Tayyip Erdogan αναφέρθηκε επίσης στην κατάσταση στη Γάζα, καταγγέλλοντας την ισραηλινή επιθετικότητα και υπογραμμίζοντας την ανθρωπιστική τραγωδία που εκτυλίσσεται στην περιοχή. Τόνισε ότι η διεθνής κοινότητα φέρει σοβαρή ευθύνη για την άμεση επίτευξη κατάπαυσης του πυρός και την απρόσκοπτη παροχή ανθρωπιστικής βοήθειας.
Κατέληξε υπογραμμίζοντας πως η μόνη βιώσιμη λύση στο παλαιστινιακό ζήτημα είναι η ίδρυση ανεξάρτητου, κυρίαρχου και εδαφικά ενιαίου Παλαιστινιακού Κράτους με πρωτεύουσα την Ανατολική Ιερουσαλήμ, στη βάση των συνόρων του 1967.
