*Του Ανδρέα Μουντζουρούλια
Υπό την ηγεσία του πρωθυπουργού Ναρέντρα Μόντι, η Ινδία έχει κάνει μια σημαντική διπλωματική μετατόπιση στις εξωτερικές της σχέσεις με το Κράτος του Ισραήλ τα τελευταία χρόνια.
Από τότε που ο Μόντι ανέλαβε την εξουσία το 2014, η Ινδία έχει επαναπροσδιορίσει τους δεσμούς της με το Ισραήλ, αναβαθμίζοντάς τους στο επίπεδο μιας ζωτικής στρατηγικής εταιρικής σχέσης.
Ένα από τα ορόσημα σε αυτές τις σχέσεις ήταν η ιστορική επίσκεψη του Μόντι στο Ισραήλ το 2017. Σε αντίθεση με τους προκατόχους του, οι οποίοι εξισορρόπησαν τέτοιες επισκέψεις με στάσεις στη Ραμάλα, ο Μόντι επέλεξε σκόπιμα να αποσυνδέσει τις δύο διαδρομές, αναφερόμενος στη φιλία της Ινδίας με το Ισραήλ ως μια φυσική συμμαχία. Το μήνυμα ήταν σαφές: Η Ινδία χαράζει μια νέα πορεία.
Συνεργασία για την Ασφάλεια
Η στρατηγική του Μόντι δεν είναι απλώς διπλωματική – είναι πρακτική. Σε μια εποχή που η τεχνολογική υπεροχή είναι κρίσιμη για την άμυνα, το Ισραήλ έχει γίνει ένας σημαντικός προμηθευτής προηγμένων συστημάτων μάχης στην Ινδία. Η συνεργασία μεταξύ των χωρών περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων, μη επανδρωμένα αεροσκάφη, συστήματα αεράμυνας, κυβερνοτεχνολογίας και άλλα.
H αμυντική συνεργασία-Τα κορυφαία ισραηλινά αμυντικά συστήματα στην Ινδία
Σύστημα πυραυλικής άμυνας Barak-8: Ισραηλινή τεχνολογία στο Ινδικό Ναυτικό
Τύπος: Πύραυλος εδάφους-αέρος μεγάλου βεληνεκούς
Εμβέλεια: 70–100 χλμ.
Ταχύτητα: Mach 2+
Ανάπτυξη: Αντιτορπιλικά του Ναυτικού, INS Vikrant και βάσεις της Πολεμικής Αεροπορίας
UAV Heron
Τύπος: MALE UAV
Αντοχή: 30–40 ώρες
Οροφή: 35.000 πόδια
Ανάπτυξη: IAF, Στρατός Ξηράς, Ναυτικό
Επιχειρησιακός Ρόλος για την Ινδία:
Πάνω από τις κορυφές του Λαντάκ και το τραχύ έδαφος της LoC, τα UAV Heron λειτουργούν ως τα σιωπηλά μάτια της Ινδίας στον ουρανό. Χρησιμοποιούμενα και από τις τρεις υπηρεσίες, παρέχουν 24ωρη επιτήρηση των συνόρων.
Τον Ιούλιο του 2025, η Ινδία ενέκρινε τα νέα Heron MK2 και εξόπλισε τα drones Heron TP με πυραύλους Spike, προσθέτοντας δυνατότητα ακριβούς κρούσης παράλληλα με τη συλλογή πληροφοριών.
HAROP: Ισραηλινό drone αυτοκτονίας
Τύπος: Πυρομαχικά αυτοκτονίας (drone αυτοκτονίας)
Εμβέλεια: Περίπου 1.000 χλμ.
Κεφαλή: 23 κιλά
Ανάπτυξη: Πολλαπλές μοίρες της IAF
Επιπτώσεις στην Ινδική Άμυνα:
Τα πυρομαχικά HAROP είναι ο σιωπηλός κυνηγός της Ινδίας στους αιθέρες. Ικανά να κυκλώνουν πάνω από ζώνες μάχης και να καταδύονται σε εχθρικά ραντάρ με ακρίβεια, προσφέρουν έναν οικονομικά αποδοτικό τρόπο καταστολής της αεράμυνας.
Σύστημα Αεροάμυνας SPYDER
Τύπος: Σύστημα SAM μικρής και μεσαίας εμβέλειας
Εμβέλεια: 15–35 χλμ.
Χρόνος αντίδρασης: 4–5 δευτερόλεπτα
Ανάπτυξη: Δυτικά σύνορα και ζωτικές βάσεις της Πολεμικής Αεροπορίας
Επιχειρησιακός Ρόλος για την Ινδία:
Το σύστημα πυραύλων SPYDER στην Ινδία αποτελεί μια ταχεία ασπίδα ενάντια σε εχθρικά αεροσκάφη και drones. Ο γρήγορος χρόνος αντίδρασής του το καθιστά ζωτικής σημασίας για την προστασία των αεροπορικών βάσεων και των παραμεθόριων περιοχών.
Με το Πακιστάν να επεκτείνει τις επιχειρήσεις με drones και την Κίνα να αναπτύσσει UAV στο Θιβέτ, το SPYDER αποτελεί πλέον ένα κρίσιμο επίπεδο του δικτύου αεράμυνας της Ινδίας.
Ραντάρ Green Pine
Τύπος: Ραντάρ παρακολούθησης μεγάλης εμβέλειας
Εμβέλεια ανίχνευσης: 500 χλμ.
Ανάπτυξη: Άμυνα Βαλλιστικών Πυραύλων (BMD) της Ινδίας
Σημασία για την ασφάλεια της Ινδίας:
Το ραντάρ Green Pine στην Ινδία αποτελεί ακρογωνιαίο λίθο της αντιπυραυλικής ασπίδας της χώρας. Ικανό να παρακολουθεί απειλές μεγάλης εμβέλειας, ενισχύει την ικανότητα της Ινδίας να αναχαιτίζει βαλλιστικούς πυραύλους.
Ραντάρ EL/M-2052 AESA: Ισραηλινή αναβάθμιση για Tejas και Jaguar
Τύπος: Ραντάρ AESA
Εμβέλεια: 150+ χλμ.
Ανάπτυξη: Jaguars (DARIN-III), Tejas Mk1A
Συμβολή στις Ινδικές Αερομαχίες:
Το ραντάρ EL/M-2052 AESA στην Ινδία μετατρέπει τα μαχητικά σε προηγμένα κυνηγετικά αεροσκάφη, με δυνατότητα παρακολούθησης πολλαπλών στόχων και ηλεκτρονικού πολέμου. Καθώς το Tejas Mk1A ξεκινά την ενσωμάτωσή του το 2025, αυτό το ραντάρ παρέχει στον εγχώριο στόλο της Ινδίας την υπερσύγχρονη μαχητική ισχύ που χρειάζεται για να αντιμετωπίσει τους σύγχρονους αντιπάλους.
Ατρακτίδιο Στόχευσης Litening Ινδία
Τύπος: Ατρακτίδιο Στόχευσης Ακριβείας
Εμβέλεια: Ανίχνευση 50+ χλμ.
Ανάπτυξη: Su-30MKI, Mirage-2000, Jaguar, Tejas
Χρήση σε Αποστολές Μάχης:
Το ατρακτίδιο Litening στην Ινδία μετατρέπει τα μαχητικά σε πλατφόρμες ακριβείας κρούσης, επιτρέποντας επιθέσεις με καθοδήγηση λέιζερ με εξαιρετική ακρίβεια. Απέδειξε την αξία του κατά τη διάρκεια των αεροπορικών επιδρομών στο Balakot το 2019, κατευθύνοντας βόμβες σε στρατόπεδα τρομοκρατών. Το 2025, αναβαθμισμένα ατρακτίδια θα τοποθετηθούν σε όλο τον στόλο της IAF για να υποστηρίξουν τα έξυπνα όπλα νέας γενιάς της Ινδίας.
Τυφέκια Tavor
Τύπος: Τυφέκιο εφόδου Bullpup
Διαμέτρημα: 5,56×45mm NATO
Ανάπτυξη: Para SF, Garud, MARCOS, NSG
Επιχειρησιακός ρόλος στην καταπολέμηση της τρομοκρατίας:
Το τυφέκιο Tavor στην Ινδία εμπιστεύονται οι ειδικές δυνάμεις για τον συμπαγή σχεδιασμό και την αξιοπιστία του. Χρησιμοποιείται στο Κασμίρ και σε αποστολές κατά των ανταρτών, και παραμένει ένα αξιόπιστο όπλο για τους επίλεκτους κομάντος.
Derby Missile
Τύπος: Πύραυλος BVR
Εμβέλεια: 50–70 χλμ.
Ανάπτυξη: Μαχητικά Tejas, αεράμυνα SPYDER
Phalcon AWACS
Τύπος: Σύστημα Αερομεταφερόμενης Προειδοποίησης και Ελέγχου (AWACS)
Εμβέλεια Ραντάρ: 400 χλμ.
Πλατφόρμα: IL-76 με ισραηλινή σουίτα ραντάρ
Ανάπτυξη: Τρία στην υπηρεσία της IAF
Συνάφεια με την Ινδική Αεροπορική Υπεροχή:
Το Phalcon AWACS είναι το ιπτάμενο ραντάρ της Ινδικής Πολεμικής Αεροπορίας, ικανό να παρακολουθεί απειλές βαθιά μέσα στο εχθρικό έδαφος. Απέδειξε την αξία του κατά τη διάρκεια των επιθέσεων στο Μπαλάκοτ το 2019, καθοδηγώντας τα Ινδικά μαχητικά με πληροφορίες σε πραγματικό χρόνο.
Το 2025, ενώ η Ινδία εξερευνά νέες πλατφόρμες AWACS, το Phalcon παραμένει το πιο αξιόπιστο μάτι της IAF στον ουρανό.
Η Ινδία όχι μόνο εισάγει ισραηλινή τεχνολογία – αλλά εμπνέεται και από την ισραηλινή σκέψη. Κατά τη διάρκεια των πρόσφατων κλιμακώσεων με το Πακιστάν, Ινδοί σχολιαστές και αξιωματούχοι έχουν επανειλημμένα αναφερθεί στο ισραηλινό μοντέλο για την καταπολέμηση της τρομοκρατίας.
Ο τουρκικός άξονας απέτυχε
H πρόσφατη αντιπαράθεση μεταξύ Ινδίας και Πακιστάν ανέδειξε όχι μόνο τη δύναμη της ισραηλινο-ινδικής συμμαχίας, αλλά και την αδυναμία του ισλαμο-τουρκο-πακιστανικού άξονα. Η Τουρκία, η οποία έχει προμηθεύσει το Πακιστάν με drones όπως το Bayraktar TB2, δεν έχει καταφέρει να επιτύχει σημαντικά αποτελέσματα επί του εδάφους. Σύμφωνα με αναφορές στρατιωτικών εμπειρογνωμόνων, τα τουρκικά drones δεν μπόρεσαν να αντιμετωπίσουν τα ινδικά συστήματα αεράμυνας, μερικά από τα οποία βασίζονται σε ισραηλινή τεχνολογία. Σημείωσαν ότι η αντιπαράθεση μεταξύ Ινδίας και Πακιστάν έχει αποκαλύψει το τεχνολογικό χάσμα μεταξύ Ισραήλ και Τουρκίας στον τομέα των drones και έχει δείξει ότι η Τουρκία έχει ακόμη πολύ δρόμο να διανύσει πριν μπορέσει να ανταγωνιστεί το επίπεδο ακρίβειας και αξιοπιστίας των ισραηλινών συστημάτων.
Σε διπλωματικό επίπεδο, η Τουρκία έσπευσε επίσης να εκφράσει την υποστήριξή της στο Πακιστάν μόλις ξεκίνησε η σύγκρουση. Ο Πρόεδρος Ερντογάν φιλοξένησε τον Πακιστανό πρωθυπουργό Σαρίφ και τον Αρχηγό του Γενικού Επιτελείου Μουνίρ στην Κωνσταντινούπολη και τους έδωσε την υπόσχεσή του ότι η Τουρκία θα εμβαθύνει τη στρατιωτική συνεργασία. Αλλά οι διπλωματικές χειρονομίες δεν μπόρεσαν να κρύψουν την αποτυχία επί του εδάφους, η οποία ανέβασε το προφίλ του Ισραήλ ως προμηθευτή όπλων και στρατιωτικού συμμάχου.
Η συνεργασία μεταξύ Ινδίας και Ισραήλ εντάσσεται σε μια ευρύτερη τάση της ανατολικής υποηπείρου να πλησιάζει τις δυτικές χώρες, ιδίως τις Ηνωμένες Πολιτείες, στο πλαίσιο μιας προσπάθειας περιορισμού της αυξανόμενης επιρροής της Κίνας στην περιοχή. Η Ινδία, η οποία φοβάται την ενίσχυση της Κίνας στη Νότια Σινική Θάλασσα και στα βόρεια σύνορά της, βλέπει το Ισραήλ και τις Ηνωμένες Πολιτείες ως στρατηγικούς εταίρους που μπορούν να τη βοηθήσουν να εξισορροπήσει την ισορροπία δυνάμεων στην περιοχή.
Ωστόσο, η Ινδία συνεχίζει να κρατάει όλα τα χαρτιά της ανοιχτά, ακολουθώντας μια ισορροπημένη και σύνθετη εξωτερική πολιτική για να υποστηρίξει το καθεστώς της ως ανερχόμενης δύναμης. Διατηρεί στενούς δεσμούς με χώρες όπως η Ρωσία και το Ιράν. Ταυτόχρονα, είναι βασικό μέλος της ομάδας BRICS, της οικονομικής συμμαχίας της Βραζιλίας, της Ρωσίας, της Ινδίας, της Κίνας και της Νότιας Αφρικής, η οποία έχει επεκταθεί τα τελευταία χρόνια ώστε να συμπεριλάβει επιπλέον χώρες όπως τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, την Αίγυπτο και την Αιθιοπία.
Η ομάδα BRICS, η οποία αντιπροσωπεύει περίπου το 40% του παγκόσμιου πληθυσμού και το ένα τέταρτο του παγκόσμιου ΑΕΠ, χρησιμεύει ως πλατφόρμα για οικονομική και πολιτική συνεργασία μεταξύ των αναπτυσσόμενων οικονομιών, επιτρέποντας στην Ινδία να προωθήσει τα συμφέροντά της στη διεθνή σκηνή, ενώ παράλληλα παρουσιάζει μια γραμμή αντίθεσης στην παραδοσιακή δυτική ηγεμονία. Η συμμετοχή της Ινδίας στις χώρες BRICS αποτελεί μέρος της προσέγγισής της να χορεύει και στους δύο γάμους, καθώς κινείται μεταξύ δυτικών δυνάμεων και χωρών που δεν είναι ευθυγραμμισμένες με τον αμερικανικό άξονα, προκειμένου να διατηρήσει τη στρατηγική της ανεξαρτησία και την ταυτότητά της ως αναπτυσσόμενη δύναμη.
Η συμμαχία ασφαλείας Ινδίας-Ισραήλ λαμβάνει πλέον το προσκήνιο των μέσων ενημέρωσης και χαρακτηρίζεται ως μία από τις πιο σημαντικές στρατηγικές συνεργασίες στη διεθνή σκηνή. Τα στοιχεία μιλούν από μόνα τους: συμφωνίες όπλων αξίας δισεκατομμυρίων δολαρίων, βιομηχανικές συνεργασίες που δημιουργούν χιλιάδες θέσεις εργασίας και αποδεδειγμένο επιχειρησιακό πλεονέκτημα στο πεδίο της μάχης. Το Ισραήλ έχει γίνει βασικός παράγοντας στην στρατιωτική ανάπτυξη της Ινδίας, ενώ η Ινδία αποτελεί βασική και ζωτική αγορά για την ισραηλινή αμυντική βιομηχανία.
Oι σχέσεις Χαμάς-ISI & η συνεργασία Ισραήλ-Iνδίας
Η συμμαχία μεταξύ της Χαμάς και των Πακιστανικών Υπηρεσιών Πληροφοριών (ISI) έχει επανέλθει στο προσκήνιο μετά την πρόσφατη τρομοκρατική επίθεση στο Πάλχαγκαμ, η οποία σκότωσε 26 αθώους τουρίστες στο Τζαμού και Κασμίρ. Πηγές των υπηρεσιών πληροφοριών αναφέρουν ότι οι μέθοδοι που χρησιμοποίησαν οι τέσσερις δράστες, στους οποίους δύο ήταν Πακιστανοί, έμοιαζαν πολύ με τις τακτικές που χρησιμοποίησαν οι μαχητές της Χαμάς κατά τις επιθέσεις του Οκτωβρίου 2023 στο Ισραήλ.
Πηγές του IANS αποκαλύπτουν ότι και οι τέσσερις τρομοκράτες που εμπλέκονται στο περιστατικό στο Παχαλγκάμ εκπαιδεύτηκαν στο κατεχόμενο από το Πακιστάν Κασμίρ (PoK), όπου η Χαμάς φέρεται να έχει δημιουργήσει εγκαταστάσεις εκπαίδευσης μέσα σε στρατόπεδα που λειτουργούν από την Jaish-e-Mohammed (JeM) και την Lashkar-e-Taiba (LeT), οι οποίες έχουν πλήρη υποστήριξη από την ISI. Τον Φεβρουάριο, οι ηγέτες της Χαμάς που απελευθερώθηκαν από το Ισραήλ επισκέφθηκαν το Πακιστάν με τη βοήθεια της κυβέρνησης. Οδηγήθηκαν στην PoK για να συναντηθούν με στελέχη της Lashkar και της Jaish. Κατά τη διάρκεια της επίσκεψής τους στο Ραβαλακότ, παρελάσανε πάνω σε άλογα σε ένδειξη αλληλεγγύης. Οι εκπρόσωποι της Χαμάς, Khaled al-Qaddoumi και Naji Zaheer, εκτός από τους ηγέτες της Χαμάς, Mufti Azam και Bilal Alsallat, ήταν παρόντες στη συγκέντρωση στο Ραβαλκότ, στην οποία συμμετείχαν ο Talha Saif, αδελφός του αρχηγού της JeM, Masood Azhar, και αρκετοί άλλοι κορυφαίοι διοικητές τρομοκρατών και από τις δύο ομάδες, συμπεριλαμβανομένων των Asghar Khan Kashmiri και Masood Ilyas.
Η εκδήλωση με τίτλο «Αλληλεγγύη στο Κασμίρ και Επιχείρηση της Χαμάς κατά του Πλημμυρισμού Αλ Άκσα» είχε ως στόχο να μεταδώσει ότι τόσο το Κασμίρ όσο και η Παλαιστίνη αποτελούν θέματα πανισλαμικής Τζιχάντ και προέτρεψε την Ούμμα να ενωθεί ενάντια στην Ινδία και το Ισραήλ στο χαρτί του θύματος. Οι Ινδοί ηγέτες και ο Ισραηλινός Πρέσβης στην Ινδία, Ρεουβέν Αζάρ, εξέφρασαν και οι δύο ανησυχία για τον ρόλο του Πακιστάν στην προώθηση τρομοκρατικών δικτύων. «Δυστυχώς, οι τρομοκρατικές οργανώσεις εργάζονται σε δίκτυα και πολλές φορές βρίσκουν τρόπους να αλληλοϋποστηρίζονται με τρόπο που είναι επιζήμιος για πολλές χώρες, όχι μόνο για την περιοχή μας», δήλωσε ο Αζάρ σε συνέντευξή του στο IANS στις 26 Φεβρουαρίου 2025.
«Το γεγονός ότι, για παράδειγμα, υπήρξε μια συνάντηση μόλις πριν από μερικές εβδομάδες στις περιοχές που βρίσκονται υπό πακιστανικό έλεγχο στο Κασμίρ μεταξύ ηγετών της Χαμάς σας λέει κάτι για το πώς αυτές οι τρομοκρατικές οργανώσεις εμπνέουν η μία την άλλη… Προφανώς, συνεργάζονται για να επιτύχουν τον κοινό τους στόχο, που είναι να μας τρομοκρατήσουν και να σας τρομοκρατήσουν. Αυτό είναι λοιπόν κάτι που πρέπει να λάβουμε υπόψη», πρόσθεσε.
Οι αναφορές δείχνουν επίσης ότι η ISI είχε προηγουμένως μεταφέρει ηγέτες της Χαμάς στη Ντάκα τον Οκτώβριο του 2024 για να προωθήσει ριζοσπαστική ιδεολογία και να ενθαρρύνει επιθέσεις στις βορειοανατολικές πολιτείες της Ινδίας. Στην εκδήλωση στη Ντάκα, που πραγματοποιήθηκε στις 7 Οκτωβρίου, παρευρέθηκαν ανώτεροι ηγέτες της Χαμάς, συμπεριλαμβανομένου του εκπροσώπου και ανώτερου ηγέτη Σεΐχη Χαλέντ Κουντούμι, του Σεΐχη Χαλέντ Μισάλ και του Προέδρου του Πολιτικού Γραφείου της Χαμάς, Μουφτή Σαχιντούλ Ισλάμ.
Παρόντες στην εκδήλωση ήταν επίσης εξέχουσες ισλαμιστικές προσωπικότητες από το Πακιστάν, όπως ο Μουφτής Σαΐχουλ Ισλάμ Τακί Ουσμάνι και ο Μαουλάνα Φαζλούρ Ραχμάν, και οι δύο με επιρροή στους ριζοσπαστικούς κύκλους της χώρας. Οι βαθιά ριζωμένοι δεσμοί του Πακιστάν με παγκόσμιες τρομοκρατικές οργανώσεις έχουν ήδη σημάνει συναγερμό – από την Ουάσινγκτον μέχρι την Ιερουσαλήμ και πέρα από αυτήν. Σχηματίζοντας ομοιότητες μεταξύ της τρομοκρατικής επίθεσης της Τρίτης στο Κασμίρ και της σφαγής της 7ης Οκτωβρίου που έλαβε χώρα το 2023 στην πατρίδα του, ο Ισραηλινός Πρέσβης στην Ινδία, Ρεουβέν Αζάρ, χαρακτήρισε την Πέμπτη την φρικτή τρομοκρατική ενέδρα εναντίον αθώων πολιτών στο Παχαλγκάμ ως «βάρβαρη» και «φρικιαστική», υποστηρίζοντας ότι το γεγονός ότι οι τρομοκράτες της Χαμάς προσκλήθηκαν στο Πακιστάν είναι κακό σημάδι για τα επόμενα.
Οικονομικές και Εμπορικές Σχέσεις Ινδίας-Ισραήλ
1. Από την έναρξη διπλωματικών σχέσεων μεταξύ Ινδίας και Ισραήλ το 1992, οι διμερείς εμπορικές και οικονομικές σχέσεις έχουν αναπτυχθεί ραγδαία. Από 200 εκατομμύρια δολάρια ΗΠΑ το 1992 (που αποτελούνται κυρίως από διαμάντια), το εμπόριο εμπορευμάτων έχει διαφοροποιηθεί και έφτασε στο αποκορύφωμά του στα 10,77 δισεκατομμύρια δολάρια ΗΠΑ (εκτός της άμυνας) το οικονομικό έτος 2022-23. Κατά τα οικονομικά έτη 2023-24 και 2024-25, το διμερές εμπόριο (εκτός της άμυνας) ήταν 6,53 δισεκατομμύρια δολάρια ΗΠΑ και 3,75 δισεκατομμύρια δολάρια ΗΠΑ αντίστοιχα, σημειώνοντας μείωση λόγω της περιφερειακής κατάστασης ασφάλειας και της διακοπής των εμπορικών οδών.
2. Κατά την επίσκεψη του Πρωθυπουργού της Ινδίας στο Ισραήλ τον Ιούλιο του 2017, οι δύο πλευρές υπέγραψαν και αντάλλαξαν επτά Μνημόνια Συνεργασίας για συνεργασία στους τομείς της καινοτομίας, της τεχνολογίας, του νερού, της γεωργίας και του διαστήματος και της επιστήμης. Συστάθηκε επίσης ένα Ταμείο Βιομηχανικής Έρευνας, Ανάπτυξης και Τεχνολογικής Καινοτομίας (I4F) ύψους 40 εκατομμυρίων δολαρίων ΗΠΑ μεταξύ Ινδίας και Ισραήλ για κοινά έργα.
3. Κατά την επίσκεψη του Πρωθυπουργού του Ισραήλ στην Ινδία τον Ιανουάριο του 2018, οι δύο χώρες υπέγραψαν εννέα συμφωνίες σε διάφορους τομείς, όπως η κυβερνοασφάλεια, το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο, η ηλιακή ενέργεια, η διαστημική επιστήμη, οι αερομεταφορές, τα φάρμακα και η παραγωγή ταινιών.
4. Πρόσφατες επισκέψεις: Τον Απρίλιο και τον Μάιο του 2023, ο Ισραηλινός Υπουργός Οικονομίας και Βιομηχανίας, βουλευτής Νιρ Μπαρκάτ και ο τότε Υπουργός Εξωτερικών του Ισραήλ (ΥΠΕΞ) Έλι Κοέν πραγματοποίησαν επίσημες επισκέψεις αντίστοιχα, με επιχειρηματική αντιπροσωπεία. Η Ισραηλινή Υπουργός Μεταφορών και Οδικής Ασφάλειας, Μίρι Ρεγκέβ, επισκέφθηκε την Ινδία τον Σεπτέμβριο του 2023 και τον Φεβρουάριο του 2024. Ο Ισραηλινός Υπουργός Τουρισμού, Χάιμ Κατζ, επισκέφθηκε την Ινδία από τις 22 έως τις 30 Ιανουαρίου 2025. Ο Ισραηλινός Υπουργός Οικονομίας και Βιομηχανίας, Νιρ Μπαρκάτ, επισκέφθηκε την Ινδία τον Δεκέμβριο του 2024, για τη Σύνοδο Κορυφής Συνεργασίας CII και επίσης τον Φεβρουάριο του 2025 με μια μεγάλη αντιπροσωπεία Ισραηλινών Διευθύνοντων Συμβούλων και επιχειρηματιών, για το Φόρουμ Διευθύνοντων Συμβούλων και το Επιχειρηματικό Φόρουμ Ινδίας-Ισραήλ. Ο Ισραηλινός Υπουργός Γεωργίας και Επισιτιστικής Ασφάλειας, Άβι Ντίχτερ, επισκέφθηκε την Ινδία τον Απρίλιο του 2025.
5. Η Ινδία είναι η δεύτερη μεγαλύτερη χώρα-εταίρος του Ισραήλ στην Ασία για το εμπόριο εμπορευμάτων. Αν και το διμερές εμπόριο εμπορευμάτων κυριαρχείται κυρίως από διαμάντια, προϊόντα πετρελαίου και χημικά, τα τελευταία χρόνια έχουν παρατηρηθεί αύξηση του εμπορίου σε τομείς όπως τα ηλεκτρονικά μηχανήματα και τα προϊόντα υψηλής τεχνολογίας, τα συστήματα επικοινωνιών, ο ιατρικός εξοπλισμός κ.λπ. Η Ινδία εξακολουθεί να αποτελεί χώρα-στόχο για τις αυξημένες εμπορικές προσπάθειες της ισραηλινής κυβέρνησης.
6. Οι κύριες εξαγωγές από την Ινδία προς το Ισραήλ περιλαμβάνουν μαργαριτάρια και πολύτιμους λίθους, ντίζελ αυτοκινήτων, χημικά και ορυκτά προϊόντα, μηχανήματα και ηλεκτρικό εξοπλισμό, πλαστικά, κλωστοϋφαντουργικά προϊόντα και προϊόντα ένδυσης, βασικά μέταλλα και εξοπλισμό μεταφορών, γεωργικά προϊόντα.
7. Οι κύριες εξαγωγές από το Ισραήλ προς την Ινδία περιλαμβάνουν μαργαριτάρια και πολύτιμους λίθους, χημικά και ορυκτά/λιπάσματα προϊόντα, μηχανήματα και ηλεκτρικό εξοπλισμό, πετρέλαια, άμυνα, μηχανήματα και εξοπλισμό μεταφορών.
8. Επενδύσεις
(α) Ινδικές επενδύσεις στο Ισραήλ: Οι σωρευτικές άμεσες ξένες επενδύσεις (ODI) από την Ινδία κατά την περίοδο Απριλίου 2000-Απριλίου 2025 ανήλθαν σε 443 εκατομμύρια δολάρια ΗΠΑ*. Οι ινδικές εταιρείες σηματοδοτούν την παρουσία τους στο Ισραήλ μέσω συγχωνεύσεων και εξαγορών και ανοίγματος υποκαταστημάτων. Οι TCS, State Bank of India, Sun Pharma, Infosys, Tech Mahindra και Wipro Infrastructure Engineering, Lohia Group, Adani Group είναι μερικές από τις μεγάλες ινδικές εταιρείες που δραστηριοποιούνται ή πραγματοποίησαν εξαγορές/επενδύσεις στο Ισραήλ. Το 2022, μια κοινοπραξία με επικεφαλής την ινδική Adani Ports and Special Economic Zone Ltd (APSEZ) απέκτησε τα δικαιώματα λειτουργίας της Haifa Port Company Ltd από την κυβέρνηση του Ισραήλ με συνολική επένδυση 1,18 δισεκατομμυρίων δολαρίων ΗΠΑ.
(β) Οι μεγάλες ινδικές εταιρείες αφήνουν επίσης το στίγμα τους στο ισραηλινό οικοσύστημα καινοτομίας. Οι Tata Group, Wipro, Sun Pharma, Reliance Industries, L&T Technology services, Samvardhana Motherson, Ola Electric είναι μερικές από τις μεγάλες ινδικές εταιρείες που έχουν πραγματοποιήσει αξιοσημείωτες επενδύσεις σε ισραηλινές νεοσύστατες επιχειρήσεις άμεσα ή έμμεσα μέσω εταιρειών επιχειρηματικών κεφαλαίων ή ακαδημαϊκών ιδρυμάτων. Τον Μάρτιο του 2021, η Indian Oil Corporation Limited ξεκίνησε μια κοινοπραξία με την ισραηλινή Phinergy για την κατασκευή συστημάτων μπαταριών αλουμινίου-αέρα στην Ινδία και την προώθηση της πράσινης κινητικότητας μέσω της ανάπτυξης κυψελών καυσίμου και εγχώριων λύσεων αποθήκευσης υδρογόνου.
Τον Φεβρουάριο του 2024, η Indian Oil αύξησε το μερίδιό της στην Phinergy με νέες επενδύσεις, ανεβάζοντας έτσι τη συνολική της επένδυση στα 25 εκατομμύρια δολάρια. Τον Ιούνιο του 2024, η Sun Pharmaceutical Industries ανακοίνωσε την πλήρη συγχώνευση της ισραηλινής Taro Pharmaceutical Industries Ltd. με τη θυγατρική της, καθιστώντας την ισραηλινή εταιρεία εξ ολοκλήρου ιδιοκτησία της Sun Pharma. Τον Σεπτέμβριο του 2024, η Samvardhana Motherson αποκάλυψε στρατηγική επένδυση ύψους 15 εκατομμυρίων δολαρίων ΗΠΑ στην REE Automotive Ltd, μια ισραηλινή εταιρεία που αναπτύσσει πλατφόρμες ηλεκτρικών οχημάτων (EV).
(γ) Ισραηλινές επενδύσεις στην Ινδία: Από τον Απρίλιο του 2000 έως τον Μάρτιο του 2024, οι άμεσες άμεσες ξένες επενδύσεις του Ισραήλ στην Ινδία ανήλθαν σε 334,2 εκατομμύρια δολάρια ΗΠΑ. Υπάρχουν πάνω από 300 επενδύσεις από το Ισραήλ στην Ινδία, κυρίως στον τομέα της υψηλής τεχνολογίας, της γεωργίας και του νερού.
Συνεργασία στη Γεωργία και τις Τεχνολογίες Υδάτων:
9. Γεωργία: Τον Απρίλιο του 2025, η Ινδία και το Ισραήλ υπέγραψαν αναθεωρημένη Συμφωνία συνεργασίας στον τομέα της γεωργίας, η οποία είχε αρχικά υπογραφεί το 1993. Η Συμφωνία προβλέπει συνεργασία στους τομείς της διαχείρισης του εδάφους και των υδάτων, της κηπευτικής και γεωργικής παραγωγής, της τεχνολογίας μετά τη συγκομιδή και επεξεργασίας, της μηχανοποίησης της γεωργίας, της κτηνοτροφίας και της έρευνας και ανάπτυξης. Σύμφωνα με ένα ολοκληρωμένο Σχέδιο Εργασίας για τη συνεργασία στη γεωργία, που υπογράφηκε στις 10 Μαΐου 2006, διμερή έργα υλοποιούνται μέσω του Οργανισμού MASHAV για τη Διεθνή Αναπτυξιακή Συνεργασία (στο πλαίσιο του Υπουργείου Εξωτερικών του Ισραήλ) μέσω τριετών Σχεδίων Εργασίας που αναπτύσσονται από κοινού. Το MASHAV δραστηριοποιείται στην Ινδία με πολλά πειραματικά και επιδεικτικά έργα και λειτουργεί ένα γεωργικό αγρόκτημα επίδειξης στην Πούσα. Τον Μάιο του 2023, το Ινδικό Συμβούλιο Γεωργικής Έρευνας (ICAR) και το MASHAV υπέγραψαν Δήλωση Πρόθεσης για την ίδρυση του Ινδοϊσραηλινού Κέντρου Καινοτομίας για τη Γεωργία (IIICA).
10. Από το 2008, έχουν αναπτυχθεί και υλοποιηθεί συνολικά πέντε τριετή Σχέδια Εργασίας. Στο πλαίσιο των διμερών Σχεδίων Εργασίας, η Ινδία και το Ισραήλ έχουν εγκρίνει την ίδρυση 43 Κέντρων Αριστείας (Κέντρα Αριστείας) στην Ινδία στον τομέα της παραγωγής λουλουδιών, λαχανικών (μάνγκο, εσπεριδοειδή, λίτσι, χουρμαδιά, ρόδια κ.λπ.) και της μελισσοκομίας. Συνολικά 35 Κέντρα Αριστείας είναι πλήρως λειτουργικά σε πολλά ινδικά κρατίδια. Το έκτο τριετές διμερές Σχέδιο Εργασίας (2024-2026) βρίσκεται υπό υλοποίηση.
11. Τα Ινδο-ισραηλινά Κέντρα Αριστείας (Κέντρα Αριστείας) επιδεικνύουν την ισραηλινή εμπειρογνωμοσύνη, τις τεχνολογίες και την καινοτομία στον τομέα της κηπουρικής. Αυτά τα Κέντρα Αριστείας χρησιμεύουν επίσης ως κέντρα εκπαίδευσης και ως πηγή φυτικού υλικού για σπορόφυτα φρούτων και λαχανικών για προστατευόμενη καλλιέργεια. Με την πάροδο των ετών, τα διμερή Σχέδια Εργασίας έχουν ως στόχο την επέκταση των υφιστάμενων Κέντρων Αριστείας (Κέντρα Αριστείας), τη δημιουργία νέων Κέντρων Αριστείας, την αύξηση της αλυσίδας αξίας των Κέντρων Αριστείας, την αυτάρκεια των Κέντρων Αριστείας και την ενθάρρυνση των εταιρειών και της συνεργασίας του ιδιωτικού τομέα. Το Πέμπτο Σχέδιο Εργασίας στόχευε επίσης στην ανάπτυξη των χωριών στην περιφέρεια των Κέντρων Αριστείας σε Χωριά Αριστείας (ΧΑ) μέσω της διάδοσης γνώσεων και τεχνολογίας και προγραμμάτων ενημέρωσης. Η έννοια των Χωριών Αριστείας επικεντρώνεται στη δημιουργία ενός πλήρους οικοσυστήματος αλυσίδας αξίας στα χωριά, δίπλα στα Κέντρα Αριστείας, μέσω της δημιουργίας σύγχρονων γεωργικών υποδομών, της ανάπτυξης ικανοτήτων και των διασυνδέσεων με την αγορά. Περίπου 190 χωριά γύρω από 22 Κέντρα Αριστείας σε 12 Πολιτείες έχουν εντοπιστεί για την εφαρμογή του προγράμματος Ινδίας-Ισραήλ ΟΧΑ.
12. Ινδοί αξιωματούχοι λαμβάνουν εκπαίδευση στο Ισραήλ κατά καιρούς. Ινδοί αξιωματούχοι και επιχειρηματικές αντιπροσωπείες παρακολουθούν τακτικά τις διεθνείς γεωργικές εκθέσεις του Ισραήλ. Στην AGRITECH 2018, η συμμετοχή της Ινδίας περιελάμβανε την Ένωση Υπουργών Γεωργίας και τον Πρωθυπουργό της Χαριάνα, εκτός από επίσημες αντιπροσωπείες από το Ουταρακάντ και το Παντζάμπ. Ο Υπουργός Γεωργίας και Ευημερίας των Αγροτών της Ένωσης, Σρι Ναρέντρα Σινγκ Τομάρ, επισκέφθηκε το Ισραήλ τον Μάιο του 2022. Ο Ισραηλινός Υπουργός Γεωργίας και Επισιτιστικής Ασφάλειας, Άβι Ντίχτερ, επισκέφθηκε την Ινδία τον Απρίλιο του 2025 και είχε διμερείς συζητήσεις με τον Ινδό ομόλογό του. Κατά τη διάρκεια της επίσκεψης του Ισραηλινού Υπουργού, και οι δύο πλευρές συμφώνησαν στην ανάγκη συνεργασίας σε διάφορους βασικούς τομείς, όπως η επισιτιστική ασφάλεια, η μεταφορά τεχνολογίας, η ανάπτυξη σπόρων υψηλής ποιότητας, η επέκταση των Κέντρων Αριστείας (CoE), η πρόοδος των τεχνολογιών μετά τη συγκομιδή, η διαχείριση παρασίτων, η Έρευνα και Ανάπτυξη και η ενίσχυση των ικανοτήτων.
13. Τεχνολογίες Υδάτων: Η συνεχιζόμενη διμερής συνεργασία στον τομέα επισημοποιήθηκε μέσω Μνημονίου Συνεργασίας για τη Διαχείριση Υδάτινων Πόρων και τη Συνεργασία για την Ανάπτυξη που υπογράφηκε τον Νοέμβριο του 2016. Σύμφωνα με το Μνημόνιο Συνεργασίας, μια διμερής Κοινή Ομάδα Εργασίας για το Νερό επιβλέπει τη διμερή συνεργασία. Κατά τη διάρκεια της επίσκεψης του Πρωθυπουργού στο Ισραήλ τον Ιούλιο του 2017, και οι δύο πλευρές υπέγραψαν Μνημόνια Συνεργασίας για (i) την Εθνική Εκστρατεία για την Εξοικονόμηση του Νερού στην Ινδία και (ii) με την Κυβέρνηση της UP για τις Μεταρρυθμίσεις της UP Jal Nigam. Τον Οκτώβριο του 2018, η Κυβέρνηση της Πολιτείας του Παντζάμπ και η Mekorot υπέγραψαν Μνημόνιο Συνεργασίας βάσει του οποίου η Mekorot θα διαμορφώσει ένα Σχέδιο Εξοικονόμησης και Διαχείρισης Νερού για την Παντζάμπ. Σύμφωνα με αυτό το Μνημόνιο Συνεργασίας, η Παντζάμπ και η Mekorot υπέγραψαν Συμφωνία για τη διαμόρφωση ενός Γενικού Σχεδίου Εξοικονόμησης και Διαχείρισης Νερού. Ένα Σχέδιο Συνεργασίας μεταξύ του Ισραήλ και της Κυβέρνησης του Ούταρ Πραντές για την αντιμετώπιση των ζητημάτων ύδατος στην περιοχή Μπουντελχάντ υπογράφηκε τον Αύγουστο του 2020, μετά το οποίο μια ισραηλινή εταιρεία εργάστηκε στη μελέτη σκοπιμότητας για τη διαχείριση των υδάτων στην περιοχή Μπουντελχάντ. Η MASHAV υπέγραψε κοινές δηλώσεις με τις Πολιτείες Χαριάνα (Ιούνιος 2022) και Ρατζαστάν (Δεκέμβριος 2024) για συνεργασία στον τομέα της ολοκληρωμένης διαχείρισης των υδάτινων πόρων και της ανάπτυξης ικανοτήτων.
14. Τον Μάιο του 2023, η Ινδία και το Ισραήλ υπέγραψαν Επιστολές Πρόθεσης για την ίδρυση Κέντρων Τεχνολογίας Υδάτων (CoWT) στο Ινδικό Τεχνολογικό Ινστιτούτο στο Μαντράς και στο Ινδικό Τεχνολογικό Ινστιτούτο στο Ρούρκι αντίστοιχα. Αυτά τα Κέντρα αναμένεται να επικεντρωθούν στις τεχνολογίες ύδατος και στη διαχείριση των υδάτινων πόρων στην Ινδία με βασικό στόχο την εφαρμογή των τεχνολογιών ύδατος του Ισραήλ, προσαρμοσμένων στις ινδικές απαιτήσεις, σε βιώσιμες λύσεις διαχείρισης για τον ινδικό τομέα ύδατος.
15. Η διμερής συνεργασία στον τομέα των υδάτων έλαβε ώθηση με την πρώτη επίσκεψη Υπουργού Υδάτων από την Ινδία στο Ισραήλ τον Νοέμβριο του 2019. Κατά τη διάρκεια της επίσκεψης, ο Shri Gajendra Singh Shekhawat, Υπουργός της Jal Shakti, συμμετείχε στο Συμπόσιο «Στρατηγική Συνεργασία Ινδίας-Ισραήλ για το Νερό» μαζί με τον Ισραηλινό ομόλογό του, Δρ. Yuval Steinitz, Υπουργό Ενέργειας, και ήταν κεντρικός ομιλητής στο WATEC 2019. Ο Υπουργός είχε επίσης διμερείς διαβουλεύσεις με τον Ισραηλινό ομόλογό του και συνομίλησε με Ισραηλινούς εμπειρογνώμονες στον τομέα του νερού. Ινδικές εταιρείες και επίσημες αντιπροσωπείες επισκέπτονται τακτικά σημαντικές εκδηλώσεις στο Ισραήλ, όπως το WATEC, το οποίο παρουσιάζει τις τεχνολογίες νερού και ενέργειας του Ισραήλ. Ινδοί αξιωματούχοι λαμβάνουν επίσης εκπαίδευση στο Ισραήλ κατά καιρούς.
16. Η ισραηλινή εταιρεία IDE έχει κατασκευάσει αρκετές μονάδες αφαλάτωσης στην Ινδία. Η Mekorot έχει παράσχει εμπειρογνωμοσύνη σε ενδιαφερόμενους οργανισμούς στην ευρύτερη περιοχή της Βομβάης και της Δυτικής Βεγγάλης. Ο όμιλος Tahal υπέγραψε συμφωνία 74 εκατομμυρίων δολαρίων ΗΠΑ με την κυβέρνηση της Καρνατάκα για τον σχεδιασμό, την κατασκευή και τη λειτουργία ενός συστήματος ύδρευσης σε 131 χωριά της πολιτείας. Μια ισραηλινή εταιρεία, η Aqwise, έχει μια κοινοπραξία με την Triveni Engineering, η οποία παρέχει καθαρό πόσιμο νερό στο Συμβούλιο Υδάτινων Πόρων του Uttar Pradesh για σχεδόν 2 εκατομμύρια κατοίκους της Άγκρα, με μια ειδική μονάδα επεξεργασίας νερού στον ποταμό Γιαμούνα. Το 2017, η ισραηλινή εταιρεία Ayala κέρδισε μια σύμβαση για τον καθαρισμό ενός τμήματος οκτώ χιλιομέτρων κατά μήκος του ποταμού Γιαμούνα στο Δελχί. Το 2019, η μονάδα Metzerplas του Ομίλου Metzer, της ισραηλινής εταιρείας στάγδην άρδευσης, εγκαινίασε μια μονάδα στο Χαϊντεραμπάντ ως κοινοπραξία μεταξύ της Metzer India LLP και της ινδικής Skipper Ltd.
Καινοτομία και Συνεργασία στην Επιστήμη και την Τεχνολογία:
17. Η συνεργασία Ινδίας-Ισραήλ στην Επιστήμη και την Τεχνολογία (Ε&Τ) εποπτεύεται από την Κοινή Επιτροπή για την Επιστήμη και την Τεχνολογία, η οποία συστάθηκε βάσει της Συμφωνίας Συνεργασίας στην Επιστήμη και την Τεχνολογία που υπογράφηκε το 1993. Η Κοινή Επιτροπή για την Επιστήμη και την Τεχνολογία προωθεί κοινά ερευνητικά προγράμματα σε επιλεγμένους τομείς αμοιβαίας σημασίας μέσω ενός διμερούς μηχανισμού, παρέχοντας οικονομική υποστήριξη για την ανάληψη κοινών ερευνητικών δραστηριοτήτων από Ινδούς και Ισραηλινούς ερευνητές μέσω διαφόρων τρόπων, δηλαδή i) κοινά έργα Ε&Α· ii) ανταλλαγές επισκέψεων επιστημόνων και ερευνητών· και iii) διοργάνωση διμερών συμποσίων και εργαστηρίων. Η δέκατη Συνάντηση Κοινή Ερευνητικής Συνδιάσκεψης για την Επιστήμη και την Τεχνολογία πραγματοποιήθηκε στις 25 Ιουλίου 2022, στο πλαίσιο της οποίας ξεκίνησε το Κοινό Πρόγραμμα Έρευνας Ινδίας-Ισραήλ (IIJRC) 2023, αναζητώντας προτάσεις στον τομέα της εφαρμογής της Τεχνητής Νοημοσύνης (ΤΝ) στην κλιματική αλλαγή και τη γεωργία για την επισιτιστική ασφάλεια. Ο επόμενος γύρος της Συνάντησης Κοινή Ερευνητικής Συνδιάσκεψης για την Επιστήμη και την Τεχνολογία (JCM) έχει προγραμματιστεί για το 2025.
18. Στο πλαίσιο του διμερούς Μνημονίου Συνεργασίας για την Πρωτοβουλία Βιομηχανικής Έρευνας και Ανάπτυξης, που υπογράφηκε τον Μάιο του 2005, συστάθηκε η Πρωτοβουλία Ινδίας-Ισραήλ για Βιομηχανική Έρευνα και Ανάπτυξη (i4RD) για την υποστήριξη κοινών βιομηχανικών έργων Έρευνας και Ανάπτυξης, με σκοπό την προώθηση της κοινής ανάπτυξης προϊόντων ή διαδικασιών που οδηγούν στην εμπορευματοποίηση. Κατά τη διάρκεια της επίσκεψης του Πρωθυπουργού Μόντι στο Ισραήλ τον Ιούλιο του 2017, υπογράφηκε Μνημόνιο Συνεργασίας για την ίδρυση του Ταμείου Βιομηχανικής Έρευνας και Ανάπτυξης και Καινοτομίας Ινδίας-Ισραήλ (I4F) από το Υπουργείο Επιστήμης και Τεχνολογίας της Ινδίας και την Εθνική Αρχή Τεχνολογικής Καινοτομίας του Ισραήλ. Αυτό το Μνημόνιο Συνεργασίας, με συνεισφορά 20 εκατομμυρίων δολαρίων ΗΠΑ από κάθε πλευρά για διάστημα 5 ετών (2018-2022), επέτρεψε σε ινδικές και ισραηλινές επιχειρήσεις να αναλάβουν κοινά βιομηχανικά έργα Έρευνας και Ανάπτυξης (Ε&Α) σε τομείς τεχνολογίας προτεραιότητας, όπως η γεωργία, το νερό, η ενέργεια, η υγειονομική περίθαλψη και οι ΤΠΕ. Και οι δύο πλευρές έχουν ανανεώσει το πρόγραμμα I4F για μια περαιτέρω περίοδο 5 ετών (2023-27), διαθέτοντας το ταμείο για κοινά έργα σε διάφορους τομείς στο πλαίσιο τεσσάρων ξεχωριστών τμημάτων (μελέτη σκοπιμότητας, έργα Έρευνας και Ανάπτυξης, πιλοτικά έργα και στρατηγικά έργα). Μέχρι στιγμής έχουν πραγματοποιηθεί δεκατρείς γύροι προσκλήσεων υποβολής προτάσεων, στο πλαίσιο των οποίων το I4F έχει χρηματοδοτήσει τριάντα τέσσερα έργα (στο πλαίσιο κανονικών προσκλήσεων με επιχορήγηση έως 1 εκατομμύριο δολάρια ΗΠΑ), συμπεριλαμβανομένων κοινών έργων για λύσεις άντλησης νερού με χαμηλό κόστος και υψηλή απόδοση από ηλιακή ενέργεια, σύστημα ανίχνευσης και εξουδετέρωσης με drones, λύσεις κινητής τηλεφωνίας για ψηφιακή ένταξη και έργο βασισμένο στην Τεχνητή Νοημοσύνη για την έγκαιρη ανίχνευση της φυματίωσης. Μια ειδική πρόσκληση υποβολής προτάσεων για στρατηγικά έργα με επιχορήγηση έως 5 εκατομμύρια δολάρια ΗΠΑ ξεκίνησε τον Οκτώβριο του 2024.
19. Τον Σεπτέμβριο του 2020, το Startup Nation Central του Ισραήλ και το Διεθνές Κέντρο Επιχειρηματικότητας και Τεχνολογίας της Ινδίας (iCREATE) υπέγραψαν ένα διμερές πρόγραμμα για την επιτάχυνση της συνεργασίας στον τομέα της καινοτομίας και της τεχνολογίας. Τον Μάιο του 2023, η Ινδία και το Ισραήλ υπέγραψαν Μνημόνιο Συνεργασίας για τη Βιομηχανική Έρευνα και Ανάπτυξη, με έμφαση σε βασικούς τομείς που εμπίπτουν στην αρμοδιότητα της Διεύθυνσης Έρευνας και Ανάπτυξης Άμυνας (DDR&D) του Ισραήλ και του Συμβουλίου Επιστημονικής και Βιομηχανικής Έρευνας της Ινδίας. Τον Δεκέμβριο του 2024, το T-Hub της Telangana συνεργάστηκε με το DDR&D για την έναρξη του προγράμματος DRISHTI (Dual-use Robust India-Israel High-Tech Innovation) για την ενίσχυση της καινοτομίας και της στρατηγικής συνεργασίας σε προηγμένες τεχνολογίες, με την ίδρυση Κέντρου Αριστείας στο T-Hub για τη φιλοξενία του Ινδικού Προγράμματος Πρόσβασης στην Αγορά (IMAP).
Οικονομικός Διάδρομος: Ινδία – Μέση Ανατολή – Ευρώπη
Τον Σεπτέμβριο του 2023, κατά τη διάρκεια της Συνόδου Κορυφής της G20, ξεκίνησε το πρόγραμμα IMEC, στο οποίο συμμετέχουν επτά χώρες – Ινδία, Σαουδική Αραβία, Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, Γαλλία, Γερμανία, Ιταλία, Ηνωμένες Πολιτείες – καθώς και η Ευρωπαϊκή Ένωση. Αυτή η πρωτοβουλία δίνει στην Ινδία διευρυμένη πρόσβαση στις αγορές της Μέσης Ανατολής και ανοίγει σημαντικές επιχειρηματικές ευκαιρίες στους τομείς των μεταφορών, των υποδομών και της ενέργειας. Η συμμετοχή της Ινδίας στο έργο αναμένεται να εμβαθύνει την περιφερειακή της θέση και να ενισχύσει τη στρατηγική της συνεργασία με το Ισραήλ.
Στο παρελθόν, η Ινδία δραστηριοποιούνταν στη Μέση Ανατολή με διμερή προσέγγιση, αλλά τα τελευταία χρόνια έχει επεκτείνει τις δραστηριότητές της στο πλαίσιο της περιφερειακής συνεργασίας. Η συμμετοχή της στον I2U2 (Ινδία-Ισραήλ-ΗΠΑ-ΗΑΕ) και στην IMEC ενισχύει τη θέση της ως κεντρικού παράγοντα στην περιφερειακή συνεργασία, ιδίως σε τομείς όπως η ενέργεια, το νερό, η υγεία και η επισιτιστική ασφάλεια. Επιπλέον, η IMEC αποτελεί κινητήρια δύναμη για αυξημένη συνεργασία μεταξύ Ινδίας και Ισραήλ, ιδίως σε τομείς όπως οι μεταφορές, η εφοδιαστική και η διαχείριση της εφοδιαστικής αλυσίδας. Οι εξελίξεις σε έργα όπως η «Παγκόσμια Πρόκληση Καινοτομίας Ινδίας-Ισραήλ» υποδεικνύουν τις δυνατότητες εμβάθυνσης της συνεργασίας μεταξύ των συστημάτων καινοτομίας και υψηλής τεχνολογίας των δύο χωρών.
Παράλληλα με τα οικονομικά και στρατηγικά οφέλη του IMEC, υπάρχουν και γεωπολιτικές προκλήσεις. Η επίθεση της Χαμάς στο Ισραήλ στις 7 Οκτωβρίου 2023 και οι συνέπειές της έχουν δημιουργήσει σημαντικές δυσκολίες στην περιφερειακή συνεργασία. Παρά τις πολιτικές πιέσεις, η Ινδία και άλλες χώρες του IMEC, συμπεριλαμβανομένων της Σαουδικής Αραβίας και των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων, παραμένουν προσηλωμένες στο έργο, αλλά η συμμετοχή του Ισραήλ σε αυτήν την πρωτοβουλία θα μπορούσε να αποτελέσει ένα ευαίσθητο ζήτημα για τις αραβικές χώρες και να επηρεάσει τη μελλοντική εφαρμογή της.
Η σχέση ασφαλείας μεταξύ Ινδίας και Ισραήλ, επομένως, αποτελεί σημαντικό μέρος της στρατηγικής εταιρικής σχέσης μεταξύ των χωρών, αλλά διατηρείται σε ένα ισορροπημένο πλαίσιο λόγω της πολυπλοκότητας της ινδικής εξωτερικής πολιτικής. Το Ισραήλ χρησιμεύει ως σημαντικός προμηθευτής τεχνολογίας για τον στρατό του Μόντι, αν και η Ινδία ενδιαφέρεται να διατηρήσει την ανεξαρτησία της ασφάλειας και να μην εξαρτάται από τις εισαγωγές. Ωστόσο, οι περιφερειακές και παγκόσμιες προκλήσεις, όπως η κινεζική επιρροή και οι εντάσεις στη Μέση Ανατολή, θα συνεχίσουν να διαμορφώνουν τον ορίζοντα της συνεργασίας μεταξύ των δύο χωρών.
Στρατηγικά, ο νέος αμυντικός προϋπολογισμός της Ινδίας αντικατοπτρίζει αρκετές σημαντικές τάσεις. Πρώτον, η εκτεταμένη απόκτηση προηγμένων αεροσκαφών και οπλικών συστημάτων υποδηλώνει μια δέσμευση για βελτίωση της στρατιωτικής της ετοιμότητας απέναντι στις προκλήσεις ασφαλείας από την Κίνα και το Πακιστάν. δεύτερον, η επένδυση στην αμυντική καινοτομία αντικατοπτρίζει την επιθυμία της Ινδίας να αναβαθμίσει τις τεχνολογικές της δυνατότητες, εστιάζοντας σε τομείς όπως ο κυβερνοπόλεμος, η στρατιωτική ρομποτική και τα προηγμένα λέιζερ. και τρίτον, η ενίσχυση των βόρειων συνόρων της και η ενίσχυση της ναυτικής της παρουσίας στον Ινδο-Ειρηνικό αντικατοπτρίζουν τις προσπάθειες της Ινδίας να αντιμετωπίσει την αυξανόμενη επιρροή της Κίνας στην περιοχή, μειώνοντας παράλληλα την εξάρτησή της από τις εισαγωγές ξένων όπλων.
Είναι σημαντικό να τονιστεί ότι οι σχέσεις ασφαλείας δεν υπάρχουν στο κενό, αλλά ενσωματώνονται σε ένα ευρύ σύνολο γεωπολιτικών παραμέτρων. Η Ινδία διατηρεί μια λεπτή ισορροπία μεταξύ των σχέσεών της με το Ισραήλ και τους άλλους εταίρους της, συμπεριλαμβανομένων του Ιράν και της Ρωσίας, από την επιθυμία να διατηρήσει τη στρατηγική της ανεξαρτησία και να αποφύγει να τάσσεται κατηγορηματικά υπέρ μόνο ενός παράγοντα. Επιπλέον, η Ινδία εμβαθύνει τους δεσμούς της με τα κράτη του Κόλπου, τα οποία έχουν γίνει σημαντικοί εμπορικοί εταίροι της, κάτι που απαιτεί προσεκτική διαχείριση της εξωτερικής πολιτικής απέναντι στο Ισραήλ. Η IMEC, παράλληλα με νέα πολυεθνικά πλαίσια όπως το I2U2, τοποθετεί την Ινδία σε πιο κεντρική θέση στη Μέση Ανατολή, ενώ παράλληλα επεκτείνει τους οικονομικούς της δεσμούς με τα κράτη του Κόλπου και το Ισραήλ. Αυτός ο διάδρομος δεν αποτελεί μόνο μια οικονομική πρωτοβουλία, αλλά αποτελεί επίσης έναν σημαντικό πυλώνα στον στρατηγικό ιστό της Ινδίας, επιτρέποντάς της να ενισχύσει τη θέση της ως παγκόσμιου παράγοντα.
Η συνεχιζόμενη εφαρμογή της IMEC θα ενισχύσει την ικανότητα της Ινδίας και του Ισραήλ να αναπτύξουν και να ενισχύσουν τη συνεργασία τους στους τομείς της τεχνολογίας, της ασφάλειας και της ενέργειας, ενώ παράλληλα θα καταστήσει το Ισραήλ βασικό κόμβο μεταφορών στην Ανατολική Μεσόγειο. Αυτή η πρωτοβουλία θα μπορούσε να χρησιμεύσει ως βάση για την ανάπτυξη πρόσθετων περιφερειακών συνεργασιών και την εμβάθυνση των στρατηγικών δεσμών μεταξύ των δύο χωρών, ακόμη και ενόψει των μεταβαλλόμενων γεωπολιτικών προκλήσεων στη Μέση Ανατολή και τον Ινδο-Ειρηνικό.
Ο Ανδρέας Μουντζουρούλιας είναι Αντιπρόεδρος του International Institute of Strategy. Είναι δημοσιογράφος, συγγραφέας, αναλυτής άμυνας, γεωπολιτικός αναλυτής και επιχειρηματίας.
Eίναι ιδιοκτήτης του Directus.gr και η ερευνητική του εμπειρία ειδικεύεται στην έρευνα και επικεντρώνεται στην εξωτερική πολιτική, την άμυνα και την καταπολέμηση της τρομοκρατίας.
Ο κ. Ανδρέας Μουντζουρούλιας εργάζεται εδώ και 14 χρόνια ως δημοσιογράφος και σπούδασε Πολιτικές Επιστήμες και Δημοσιογραφία.
