Η Ινδία κατασκευάζει ένα ολοκληρωμένο οικοσύστημα εγχώριων μαχητικών αεροσκαφών με επίκεντρο το TEJAS MK-2 και το Advanced Medium Combat Aircraft (AMCA), με στόχο την επίτευξη στρατηγικής αυτονομίας και την ενίσχυση της αεροδιαστημικής της βιομηχανίας.
Το TEJAS MK-2, που ταξινομείται ως μαχητικό πολλαπλών ρόλων μεσαίου βάρους 4,5 γενιάς, έχει σχεδιαστεί για να καλύψει το κενό μεταξύ του ελαφρού TEJAS MK-1A και των βαρύτερων μαχητικών με δύο κινητήρες όπως το Rafale.
Προορίζεται να αντικαταστήσει τους παλαιούς στόλους αεροσκαφών Mirage-2000, MiG‑29 και Jaguar στην Ινδική Πολεμική Αεροπορία (IAF), διατηρώντας έτσι τη δύναμη της μοίρας, παρέχοντας παράλληλα μια εγχώρια παραγόμενη πλατφόρμα πολλαπλών ρόλων ικανή για αεροπορική υπεροχή και αποστολές επίγειας επίθεσης.
Το TEJAS MK-2 ενσωματώνει ένα επιμήκες πλαίσιο, στενά συνδεδεμένα καναρντ, εγχώρια όπλα και σύγχρονα αεροηλεκτρονικά συστήματα, που τροφοδοτούνται από τον κινητήρα GE F414 με αρχικά 82% εγχώριο περιεχόμενο, που αναμένεται να φτάσει πάνω από 90% μετά την αδειοδοτημένη παραγωγή κινητήρων.
Το AMCA είναι το σχεδιασμένο μαχητικό stealth πέμπτης γενιάς της Ινδίας, το οποίο αναπτύχθηκε από την Υπηρεσία Αεροναυτικής Ανάπτυξης (ADA) και την Hindustan Aeronautics Limited (HAL). Είναι ένα αεροσκάφος stealth πολλαπλών ρόλων 25 τόνων, διπλού κινητήρα, σχεδιασμένο να διαθέτει προηγμένα χαρακτηριστικά όπως διαμόρφωση stealth, εσωτερικές θέσεις όπλων, ικανότητα υπερ-κρουαζιέρας, προηγμένη σύντηξη αισθητήρων, σουίτες ηλεκτρονικού πολέμου και αεροηλεκτρονικά με υποβοήθηση τεχνητής νοημοσύνης.
Το AMCA στοχεύει να διαπρέψει στην αεροπορική υπεροχή, τα βαθιά χτυπήματα, τον ηλεκτρονικό πόλεμο και την καταστολή της εχθρικής αεράμυνας, αποτελώντας το στρατηγικό πλεονέκτημα υψηλής τεχνολογίας που συμπληρώνει το TEJAS MK-2 εντός της IAF.
Το πρόγραμμα εισήλθε πρόσφατα στη φάση εκτέλεσης με έγκριση για πέντε πρωτότυπες αναπτύξεις που έχουν προγραμματιστεί να ολοκληρωθούν περίπου το 2035, με σκοπό να αντικαταστήσουν παλαιότερα αεροσκάφη όπως το Sukhoi Su-30MKI με την πάροδο του χρόνου.
Τόσο το TEJAS MK-2 όσο και το AMCA μοιράζονται αρκετές εγχώριες τεχνολογίες, όπως το ραντάρ Uttam AESA, σουίτες ηλεκτρονικού πολέμου, αεροηλεκτρονικά και ενσωμάτωση έξυπνων όπλων. Ο κινητήρας GE F414 που τροφοδοτεί το TEJAS MK-2 χρησιμεύει επίσης ως η τεχνολογική βάση για τους πρωτότυπους κινητήρες MK-1 της AMCA, επιτρέποντας τη συνέχεια της τεχνολογίας και την ευκολότερη βιομηχανική κλιμάκωση.
Υπάρχει περαιτέρω ενεργή διερεύνηση συνεργασιών, ιδίως με τη γαλλική εταιρεία Safran, για την ανάπτυξη πιο προηγμένων κινητήρων και για τις δύο πλατφόρμες, με σκοπό τη βελτίωση της απόδοσης, του ωφέλιμου φορτίου και της αντοχής, κάτι που θα υποστηρίξει την εγχώρια κατασκευή κινητήρων και θα μειώσει την εξάρτηση από την προμήθεια των ΗΠΑ.
Η ταυτόχρονη ανάπτυξη αυτών των δύο αεροσκαφών υποστηρίζει την ανάπτυξη ενός βιώσιμου εγχώριου οικοσυστήματος αεροδιαστημικής παραγωγής που θα περιλαμβάνει HAL, DRDO και ιδιώτες προμηθευτές.
Αυτό το οικοσύστημα επικεντρώνεται στην κατασκευή ραντάρ, αισθητήρων, συστημάτων ελέγχου πτήσης και όπλων εγχώρια, μειώνοντας έτσι την εξάρτηση από τις εισαγωγές και αναπτύσσοντας ικανότητες που μπορούν να επεκταθούν σε μελλοντικά σχέδια μαχητικών έκτης γενιάς.
Στρατηγικά, ο συνδυασμός του TEJAS MK-2 ως κινητήριου άξονα μεγάλου όγκου και του AMCA ως προηγμένης πλατφόρμας stealth διασφαλίζει ότι η Ινδία διατηρεί ισχυρό αριθμό μοίρας και ενισχύει την ετοιμότητα αεροπορικής μάχης μέχρι τη δεκαετία του 2030 και μετά.
Η ενσωμάτωση προηγμένων δυνατοτήτων Τεχνητής Νοημοσύνης από την AMCA στο TEJAS MK-2 αναμένεται να ενισχύσει την αποτελεσματικότητα των πιλότων και την επιχειρησιακή συνέργεια, δημιουργώντας ένα δικτυωμένο οικοσύστημα μάχης όπου και τα δύο αεροσκάφη λειτουργούν συμπληρωματικά σε σύνθετα σενάρια.
Αυτό το εγχώριο οικοσύστημα όχι μόνο διασφαλίζει στρατηγική αυτονομία στις αμυντικές προμήθειες, αλλά ενισχύει επίσης σημαντικά το δυναμικό εξαγωγής μαχητικών της Ινδίας, προσφέροντας πλατφόρμες μεσαίου βάρους και stealth σε συνεργαζόμενα έθνη στην Ασία, την Αφρική και τη Νότια Αμερική χωρίς εξάρτηση από ξένους κατασκευαστές πρωτότυπου εξοπλισμού (OEM).
Εν ολίγοις, το TEJAS MK-2 και το AMCA αντιπροσωπεύουν μαζί ένα πολυεπίπεδο ινδικό οικοσύστημα μαχητικών που εκτείνεται σε τεχνολογίες 4,5 έως 5ης γενιάς, με στόχο την αντικατάσταση πολλαπλών παλαιών στόλων, τη διατήρηση της ετοιμότητας των μοίρων, την ενίσχυση της αυτονομίας και την τοποθέτηση της Ινδίας ως βασικού εξαγωγέα αεροδιαστημικής και άμυνας.
Drones, Commando και ένα νέο δόγμα: Πώς η αναθεώρηση του Ινδικού Στρατού προαναγγέλλει μια δύναμη έτοιμη για το μέλλον
Τον Ιούλιο του 2025, ο Ινδικός Στρατός ανακοίνωσε μια σαρωτική αναδιοργάνωση, σηματοδοτώντας την πιο φιλόδοξη προσπάθεια εκσυγχρονισμού εδώ και δεκαετίες. Υπό τη σκιά των κλιμακούμενων απειλών στα σύνορα και μετά την τραγική επίθεση στο Παχαλγκάμ, η Επιχείρηση Σιντόορ έχει καταλύσει θεσμικές αλλαγές που μπορεί να καθορίσουν την πορεία του ινδικού στρατού για μια γενιά.
Η Εποχή των Τάγματος με Ενεργοποιημένα Μη Επανδρωμένα Αεροσκάφη
Το κεντρικό στοιχείο αυτής της αναθεώρησης είναι η τυποποίηση των μη επανδρωμένων αεροσκαφών (UAV) και των συστημάτων αντι-UAV (CUAV) σε τάγματα πεζικού, τεθωρακισμένων και πυροβολικού. Δεν υποβιβάζονται πλέον σε εξειδικευμένους χειριστές επιτήρησης, τα μη επανδρωμένα αεροσκάφη στις ινδικές μονάδες γίνονται γρήγορα τόσο πανταχού παρόντα όσο τα τουφέκια και οι ασυρμάτοι. Αυτό αντανακλά μια παγκόσμια αναγνώριση: τα σύγχρονα πεδία μάχης – από την Ουκρανία μέχρι τη Γάζα – διαμορφώνονται όλο και περισσότερο από τα μάτια και τα κεντρίσματα των προσιτών μη επανδρωμένων αεροσκαφών.
Κρίσιμο είναι ότι δεν πρόκειται για απλή συσκευή. Η κίνηση του Ινδικού Στρατού σηματοδοτεί μια δογματική μετατόπιση: κάθε σχηματισμός πρώτης γραμμής θα διαθέτει οργανικές δυνατότητες μη επανδρωμένων αεροσκαφών, επιτρέποντας την αναγνώριση σε πραγματικό χρόνο, τις ακριβείς επιθέσεις, την ταχεία εφοδιαστική («ρίψεις μη επανδρωμένων αεροσκαφών») και τον ευέλικτο ηλεκτρονικό πόλεμο. Αφοσιωμένο προσωπικό θα διαχειρίζεται και θα συντηρεί αυτά τα περιουσιακά στοιχεία, επιβάλλοντας μια ανακατανομή πόρων και, πιθανώς, μια επανεκπαίδευση των υφιστάμενων ρόλων.
Τάγματα Ελαφριών Κομάντο: Η Άνοδος του Bhairav
Ένας άλλος πυλώνας είναι η δημιουργία τριάντα νέων ταγμάτων ελαφρών κομάντο “Bhairav”. Με μικρότερες θέσεις – περίπου 250 στρατιώτες ο καθένας – αυτοί οι σχηματισμοί υπόσχονται ευέλικτες, υψηλής επίπτωσης αντιδράσεις, ειδικά σε δύσκολα εδάφη όπως το Κασμίρ και τα βορειοανατολικά. Παραλληλίζοντας με τις δυτικές στρατιωτικές τάσεις, όπως οι Rangers του Αμερικανικού Στρατού ή οι Spetsnaz της Ρωσίας, αυτές οι “ομάδες κρούσης” έχουν σχεδιαστεί για να αναλαμβάνουν πρωτοβουλίες, να διεξάγουν διασυνοριακές επιδρομές και να αντιμετωπίζουν γρήγορα ασύμμετρες απειλές.
Ο συμβολισμός είναι ισχυρός. Κατά την μετονομασία και την αναδιάρθρωση, ο Στρατός αναγνωρίζει ότι οι συμβατικοί, αργοί σχηματισμοί είναι ανεπαρκείς για ένα θέατρο όπου μετράνε τα χιλιοστά του δευτερολέπτου – και τα megabyte. Μικρότερες, ψηφιοποιημένες μονάδες κομάντο μπορούν να αναδιαταχθούν γρήγορα, αξιοποιώντας τα drones τόσο για επίθεση όσο και για άμυνα.
Προς Ολοκληρωμένες, Τεχνολογικά Υποστηριζόμενες Ταξιαρχίες
Η εξέλιξη δεν σταματά στα τάγματα. Ο σχηματισμός ολοκληρωμένων ταξιαρχιών «Rudra» —που συνδυάζουν στοιχεία πεζικού, τεθωρακισμένων, πυροβολικού, υλικοτεχνικής υποστήριξης και UAV σε επιχειρησιακά ευέλικτες ομάδες— υιοθετεί την αρχή των «συνδυασμένων όπλων». Υπάρχει όμως μια ανατροπή: η τεχνολογία είναι ο κεντρικός παράγοντας. Τα UAV και τα CUAV θα συγκολλήσουν αυτά τα ποικίλα στοιχεία, προσφέροντας κοινή επίγνωση της κατάστασης και συγχρονισμένη ισχύ πυρός.
Αυτό το μοντέλο επιδιώκει να αντιμετωπίσει προληπτικά τις τακτικές «γκρίζας ζώνης» —υβριδικό πόλεμο, επιθέσεις με σμήνη μη επανδρωμένων αεροσκαφών, συντονισμένες τρομοκρατικές επιθέσεις— που έχουν χρησιμοποιήσει οι αντίπαλοι, από τους ελιγμούς του PLA της Κίνας στο Λαντάκ μέχρι την υποστηριζόμενη από το Πακιστάν διείσδυση στο Τζακάρτα και το Κουρδιστάν.
Η Ανανέωση του Πυροβολικού: Μάτια στον Ουρανό, Ασπίδες στο Έδαφος
Το Σύνταγμα Πυροβολικού του Στρατού δεν θα μείνει πίσω. Νέες πυροβολαρχίες, συμπεριλαμβανομένων εξειδικευμένων μονάδων κατά των μη επανδρωμένων αεροσκαφών και ηλεκτρονικού πολέμου, δημιουργούνται για να παρέχουν βάθος. Με τους αντιπάλους να αναπτύσσουν τα δικά τους σμήνη μη επανδρωμένων αεροσκαφών και να παρασύρουν πυρομαχικά, είναι απαραίτητα ισχυρά αντίμετρα. Το πυροβολικό αποκτά πλέον όχι μόνο πιο κοφτερά «μάτια» (UAV για στόχευση) αλλά και πιο σκληρές «ασπίδες» (συστήματα κατά των drones) για να επιβιώνει και να χτυπά σε κορεσμένα περιβάλλοντα ηλεκτρονικού πολέμου.
Ένα Υπολογισμένο Στοίχημα
Η ανακοίνωση του Στρατηγού Upendra Dwivedi, που χρονολογείται κατάλληλα στο Kargil Vijay Diwas, είναι κάτι παραπάνω από συμβολική. Αντιπροσωπεύει μια αναγνώριση, στο υψηλότερο επίπεδο, ότι η αδράνεια δεν αποτελεί πλέον επιλογή. Τα επίμονα μαθήματα του Galwan (2020), η συνεχής διασυνοριακή διείσδυση και -σε παγκόσμιο επίπεδο- η καταστροφή που προκλήθηκε από τον πόλεμο με drones στην Ουκρανία, έχουν καταστήσει σαφές ότι ο μετασχηματισμός είναι στρατηγική επιτακτική ανάγκη.
Ωστόσο, αυτός ο μετασχηματισμός δεν είναι χωρίς κινδύνους. Η εκπαίδευση χιλιάδων νέων χειριστών και τεχνικών drones, η αναμόρφωση της οργανωτικής κουλτούρας και η διασφάλιση της ανθεκτικότητας στον κυβερνοχώρο και τον ηλεκτρονικό πόλεμο είναι ηράκλεια καθήκοντα. Υπάρχουν δημοσιονομικές και υλικοτεχνικές προκλήσεις, καθώς τα παλαιά συστήματα καταργούνται σταδιακά και δημιουργούνται νέες αλυσίδες εφοδιασμού.
Ο Δρόμος μπροστά
Για το ινδικό κοινό, του οποίου η πίστη στον στρατό είναι ακλόνητη, αυτές οι αλλαγές θα πρέπει να εμπνέουν αισιοδοξία. Αλλά παραμένουν δύσκολα ερωτήματα: Θα συνοδευτούν τα νέα τάγματα κομάντος και οι επενδύσεις στην τεχνολογία από καλύτερες πληροφορίες και συνέργεια μεταξύ πολιτικού και στρατιωτικού τομέα; Θα βελτιστοποιηθούν οι προμήθειες ώστε να διασφαλιστούν εγχώριες, ασφαλείς και αναβαθμίσιμες πλατφόρμες μη επανδρωμένων αεροσκαφών;
Οι αντίπαλοι της Ινδίας θα παρακολουθούν στενά. Με την επανάσταση των μη επανδρωμένων αεροσκαφών και των κομάντος να βρίσκεται πλέον σε επίπεδο ταξιαρχίας, ο Ινδικός Στρατός σηματοδοτεί ότι δεν διεξάγει τον τελευταίο πόλεμο, αλλά προετοιμάζεται για τον επόμενο. Τα διακυβεύματα – της ασφάλειας, της κυριαρχίας και της επιβίωσης – δύσκολα θα μπορούσαν να είναι υψηλότερα.
