Η Πρωτοβουλία Ζώνης και Δρόμου (BRI) της Κίνας αντιμετωπίζει πτώση, καθώς πολλές χώρες αποσύρονται ή μειώνουν τη συμμετοχή τους λόγω ανησυχιών για την κυριαρχία, τη βιωσιμότητα του χρέους, τους κινδύνους παρακολούθησης και την υπερβολική εξάρτηση από το Πεκίνο.
Σημαντικοί σύμμαχοι, όπως το Πακιστάν και η Μιανμάρ, έχουν επανεκτιμήσει τη συμμετοχή τους, αποτελώντας σημαντικό πλήγμα για το μεγαλεπήβολο έργο που χρησιμοποιεί η Κίνα για την προώθηση πολιτικών, οικονομικών και στρατιωτικών συμφερόντων.
Ο Παναμάς είναι η τελευταία χώρα που αποχώρησε επίσημα από την BRI, έχοντας εκδώσει την απαιτούμενη προειδοποίηση 90 ημερών. Ως η πρώτη λατινοαμερικανική χώρα που εντάχθηκε στην πρωτοβουλία το 2017, ο Παναμάς αμφισβήτησε τα οφέλη που αποκόμισε.
«Τι έχει προσφέρει στον Παναμά όλα αυτά τα χρόνια;» ρώτησε ο Πρόεδρος Χοσέ Ραούλ Μουλίνο. Η απώλεια του Παναμά σημαίνει ότι η Κίνα χάνει την εύκολη πρόσβαση στη Διώρυγα του Παναμά, έναν από τους πιο κρίσιμους κόμβους θαλάσσιου εμπορίου παγκοσμίως και ένα στρατηγικό προπύργιο στο Δυτικό Ημισφαίριο κοντά στις ΗΠΑ. Ενώ το Πεκίνο εξέφρασε τη λύπη του και προέτρεψε τον Παναμά να επανεξετάσει, οι κινεζικές αρχές δεν κατάφεραν να παρέχουν σαφή παραδείγματα οφελών από την BRI.Η Βραζιλία, η μεγαλύτερη οικονομία της Λατινικής Αμερικής, έχει σταθερά αρνηθεί να ενταχθεί παρά τις εκκλήσεις της Κίνας.
Ο Σέλσο Αμορίμ, Ειδικός Προεδρικός Σύμβουλος για Διεθνείς Υποθέσεις, δήλωσε ότι η Βραζιλία δεν ήθελε η BRI να λειτουργήσει ως «ασφαλιστήριο συμβόλαιο» και αρνήθηκε να συνάψει συνθήκη. Η Βραζιλία είναι πλέον το δεύτερο μέλος των BRICS μετά την Ινδία που απορρίπτει την BRI, μια κίνηση που ορισμένοι αναλυτές πιστεύουν ότι συνέβαλε στην απουσία του Προέδρου Σι Τζινπίνγκ από την πρόσφατη Σύνοδο των BRICS στο Ρίο ντε Τζανέιρο.
Η Ιταλία ήταν η πρώτη χώρα της G7 που εντάχθηκε στην BRI το 2019, αλλά έκτοτε αποχώρησε. Η Ιταλίδα Πρωθυπουργός Τζόρτζια Μελόνι, μακροχρόνια επικρίτρια που χαρακτήρισε την κίνηση «σοβαρό λάθος», οδήγησε στην έξοδο της Ιταλίας, καταλήγοντας ότι η χώρα είχε ελάχιστα οικονομικά οφέλη, ενώ η Κίνα κέρδισε πολιτική επιρροή. Ο Ιταλός Υπουργός Άμυνας Γκουίντο Κροσέτο περιέγραψε την ένταξη στην BRI ως «αυτοσχέδια και φρικτή πράξη».
Η Ευρωπαϊκή Ένωση συνολικά έχει υιοθετήσει επιφυλακτική στάση, θεωρώντας την BRI ως εργαλείο της Κίνας για την προώθηση πολιτικών, βιομηχανικών και στρατιωτικών στόχων. Η Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν προειδοποίησε ότι ο στόχος του Κινεζικού Κομμουνιστικού Κόμματος είναι η συστημική μετατροπή της διεθνούς τάξης με την Κίνα στο επίκεντρο, αναφέροντας την BRI ως μέρος αυτής της προσπάθειας.
Στην Ασία, οι Φιλιππίνες αποχώρησαν από έργα της BRI το 2023 για λόγους ασφάλειας, οικονομικούς και γεωπολιτικούς. Οι επικριτές ανέφεραν δυσμενείς όρους δανείων, έλλειψη οικονομικής δέσμευσης από την Κίνα και φόβους για μη βιώσιμο χρέος. «Αυτές οι αποφάσεις πιθανότατα υποκινήθηκαν από ανησυχίες για τη βιωσιμότητα και την απροθυμία του Πεκίνου να ενεργήσει ως υπεύθυνος γείτονας», δήλωσε ο Ντον ΜακΛέιν Γκιλ, γεωπολιτικός αναλυτής στο Πανεπιστήμιο Ντε Λα Σάλ στη Μανίλα.Το Πακιστάν είναι μεταξύ των πιο πληγέντων εταίρων της BRI. Πολλά έργα υπό τον Οικονομικό Διάδρομο Κίνας-Πακιστάν (CPEC) απέτυχαν να αποφέρουν τα αναμενόμενα οφέλη ή ακόμα και να λειτουργήσουν όπως προβλεπόταν.
Το Ισλαμαμπάντ αναγκάστηκε να ακυρώσει γραμμές μετρό και εργοστάσια άνθρακα, ενώ οι καθυστερήσεις οδήγησαν σε μεγάλες υπερβάσεις κόστους. Το αυξανόμενο χρέος του Πακιστάν προς την Κίνα κατέστησε το Πεκίνο τον μεγαλύτερο εξωτερικό πιστωτή του. Η Τζένεβιεβ Ντόνελον-Μέι, γεωπολιτική σύμβουλος, σημείωσε ότι τα δάνεια της Κίνας αντιμετωπίζουν αυξανόμενο έλεγχο για την επιδείνωση του χρέους του Πακιστάν και την τροφοδότηση κατηγοριών για «διπλωματία παγίδας χρέους».
Η Σρι Λάνκα έχει ακυρώσει ή αναστείλει αρκετά έργα της BRI λόγω βαριών υποχρεώσεων αποπληρωμής. Η Μιανμάρ μείωσε τη συμμετοχή της πριν από χρόνια, παρακολουθώντας τη Σρι Λάνκα να χάνει τον έλεγχο του λιμανιού της Χαμπαντότα στην Κίνα υπό την πίεση του χρέους.
«Τα μαθήματα που πήραμε από τις γειτονικές μας χώρες δείχνουν ότι η υπερ-επένδυση δεν είναι πάντα καλή», δήλωσε ο Σόε Γουίν, πρώην υπουργός Σχεδιασμού της Μιανμάρ και νυν αναπληρωτής πρωθυπουργός.
